Cậu Bé Bản Đền
Tứ Phủ Thánh Cậu về quy định thì có 12 Cậu, nhưng việc xác định các cậu được thờ chính ở những đền nào thì không cụ thể. Thường thì các cậu ngự tại Lầu Cậu tại các đền phủ. Trong lầu cậu thường có thể thờ tượng một cậu hay nhiều cậu. Cậu hầu ai trong đền thì hầu như không có sự tích như các cô bé. Chính thế, cậu nào ngự ở đền phủ nào thì được gọi là cậu bản đền của đền phủ đó.
Các cậu thường hầu cận các Quan Hoàng trong Tứ Phủ Quan Hoàng và khi đó tên các cậu được đi theo tên ngôi thứ của các Quan Hoàng và chính là Cậu Bản Đền. Ví dụ: Đền Quan Hoàng Bơ Phủ có Cậu Hoàng Bơ Phủ. Tuy nhiên, tại các đền thờ Mẫu, thờ Cô, thờ Chầu hay thờ các Quan Lớn trong Ngũ Vị Tôn Ông thì Lầu Cậu thường là thờ Cậu Bé Bản Đền. Các Cậu xuất hiện trong Đạo Mẫu Việt Nam có thể kể đến như :
- Cậu Hoàng Cả
- Cậu Hoàng Đôi
- Cậu Hoàng Bơ Thoải
- Cậu Hoàng Tư: Cậu Đệ Tứ
- Cậu Quận Đồi Ngang: Cậu Hoàng Quận, Cậu Bé Quận
- Cậu Bé Hoàng
- Cậu Bé Bản Đền: tương tự như Cô Bản Đền Bản Cảnh, Cậu Bé Bản Đền hầu tại bản đền cụ thể.
Trong đó hay giáng đồng là các cậu: Cậu Hoàng Cả, cậu Hoàng Đôi, Cậu Hoàng Bơ, Cậu Hoàng Tư, Cậu Bé Đồi Ngang. Còn các cậu khác hầu như không giáng đồng.
Ghế Hầu Tứ Phủ Thánh Cậu
Trang phục của các Cậu khi giáng hầu thường giống nhau: Áo cánh, đầu vấn khăn đầu rìu, chân quấn xà cạp, đi hài thêu hoa…và chỉ khác nhau ở mầu áo theo ngôi vị mà thôi. Trong diễn xướng, các cậu thường múa hèo, múa gậy, bắn cung, nhảy ngựa…và hò reo vang lừng. Riêng Cậu Bơ Thoải thì có chèo đò, hay giăng lưới bắt cá.
Có lẽ do ảnh hưởng văn hóa Mẫu hệ từ thời thượng cổ nên trong Đạo Mẫu, hình tượng các cậu mờ nhạt hơn rất nhiều so với các cô. Đền thờ riêng của các cậu trong Tứ Phủ Thánh Cậu rất ít so với đền thờ các cô trong Tứ Phủ Thánh Cô. Thậm chí khi hầu đồng, các cô vẫn được hầu nhiều hơn, các cậu luôn hầu sau các cô. Do vậy, rất ít người biết đến các Cậu. Nổi tiếng nhất trong Tứ Phủ Thánh Cậu có lẽ chỉ có: Cậu bé Đồi Ngang ở Phủ Đồi Ngang. Cậu bé Đồi Ngang được coi là con của Thánh Mẫu Liễu Hạnh khi Mẫu giang sinh lần thứ ba. Ngoài ra, có thể kể đến Cậu bé Lệch ở Cung Mẫu tại đền Trần Triều ở khu du lịch tâm linh đền Suối Mỡ.
Khánh Tiệc Cậu Bé Bản Đền
Bản Văn Cậu Bé Hoàng
Cậu Hoàng giục ngựa qua sông
Mồ hôi nhỏ giọt, thương đồng phải theo
Thương đồng mấy núi cũng trèo
Mấy sông cũng lội mấy đèo cũng qua
Đường trường ngàn dặm suối khe
Sông sơn, phố cát lại về đền Dâu
Trần gian trẩy tội gần xa
Cậu Hoàng trẩy hội hoa xuân tưng bừng
Tấu cho phật thánh mười phương
Thanh đồng đệ tử tựa nương tuổi già
(Làm lễ xong ngự tọa)
Tham Khảo
- https://www.youtube.com/watch?v=ChQa33N3eyw
- https://phuday.com/cac-ngay-tiec-tu-phu-cong-dong.html
