Cô Năm Suối Lân là vị thánh Cô thứ năm thuộc hàng Tứ Phủ Thánh Cô trong tín ngưỡng thờ Mẫu, sau Cô Tư Địa Phủ và trước Cô Sáu Sơn Trang. Cô hầu cận Chầu Năm Suối Lân vì vậy tên của cô cũng được gọi theo địa danh Suối Lân tỉnh Lạng Sơn.
“Cô Năm trên động Suối Lân
Xe loan thánh giá đằng vân ngự về
Chơi sơn khê ngàn xanh núi cấm
Ngự tính tình đàn đọc ca ngâm.”
Thần tích
Cô Năm Suối Lân, hay còn gọi là Cô Năm Sơn Trang, là một vị Thánh Cô hầu cận bên cạnh Thánh Chầu Năm.
Tương truyền, cô là một vị tiên nữ trên thiên đình, hầu cận bên vương Mẫu. Do vi phạm thiên quy mà bị Ngọc Hoàng trách phạt, đày xuống hạ giới đầu thai làm người. Cô sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo ở xứ Lạng. Đây là một gia đình dân tộc Nùng.
Sau này, cô không trở về thiên đình mà đi theo hầu cận bên Thánh Chầu Năm. Vị thánh này giao cho Cô cai quản Suối Lân, con suối nằm ở cửa vào đền thờ Thánh Chầu Năm. Vì thế mà từ đó, người ta gọi cô là Cô Năm Suối Lân. Cũng có ý kiến khác cho rằng, cô đi theo hầu Thánh Sơn Trang cùng với Cô Sáu, nên người ta còn gọi Cô là Cô Năm Sơn Trang.
Theo truyền thuyết kể lại, cô Năm là một vị Thánh Cô có lòng thương người, hay cứu giúp những người khó khăn hoạn nạn. Nhưng với những kẻ không hiểu phép tắc, báng bổ thánh thần, cô lại tỏ ra là một vị Thánh Cô đành hanh, không bao giờ nương tay với những kẻ đó.
Người ta kể lại rằng, từ ngày cô được giao trông coi suối Lân, dòng suối này trở thành dòng suối thần, quanh năm trong xanh, không bao giờ cạn nước và vẩn đục. Những ai có bệnh đến cầu xin cô và uống nước suối này sẽ cảm thấy thân thể khỏe an khang hơn, bách bệnh được tiêu trừ.
Tuy nhiên, với những ai không hiểu phép tắc, nếu lấy nước suối để tắm hoặc tắm trực tiếp trong suối này sẽ bị cô Năm vật cho ốm đau bệnh tật liên miên, sốt cao mê sảng không dứt, lâm vào cảnh sống dở chết dở. Những kẻ buông lời báng bổ thần thánh ở đây còn bị cô xát lá han vào người, đau đớn ngứa ngáy rất khó chịu, sau đó lại bị cô dẫn đi lạc trong rừng không thể tìm thấy đường về.
Ngày nay, ngoài câu chuyện trên, những thần tích về cô còn lại rất ít và rất mơ hồ, mang tính chất thần thoại là chính. Cô cũng là vị Thánh Cô rất ít hiển linh. Trong các giá hầu đồng, hiếm có khi thỉnh được cô về. Cô chỉ ngự đồng khi gặp người sát căn sát quả. Khi ngự đồng, cô mặc áo màu xanh da trời hoặc áo màu xanh lá cây giống như trang phục của thánh Chầu Năm nhưng tay áo ngắn hơn.
Thờ phụng
Trên cả nước hiện nay có nhiều đền thờ cô Năm, tuy nhiên đền thờ chính và linh thiêng nhất mà nhiều người biết đến là đền Suối Lân, đặt ở huyện Hữu Lũng của tỉnh Lạng Sơn. Đền này cách Hà Nội khoảng 120km về phía Đông Bắc.
Tham khảo
- Wikia Đạo Mẫu: https://dao-mau.fandom.com/vi/wiki/C%C3%B4_N%C4%83m_Su%E1%BB%91i_L%C3%A2n
- Oản Cô Tâm: https://oancotam.com/co-nam-suoi-lan/
- Phuday.com: https://phuday.com/su-tich-co-nam-suoi-lan-va-den-tho-co.html
