Tín ngưỡng Tam Tứ Phủ gắn liền với việc thờ Đức Vua Cha là các vị thần cai quản bốn miền tạo thành cuộc sống của vạn vật. Nếu Vua Cha Ngọc Hoàng Thượng Đế cai quản vùng trời, Vua Cha Bát Hải cai quản vùng nước, Vua Cha Nhạc Phủ cai quản vùng núi non thượng ngàn thì Vua Cha Địa Phủ là vị Vua Cha còn lại cai quản vùng đất.
Quan niệm Địa phủ
Khái niệm Địa Phủ trong tín ngưỡng Tứ Phủ và Đạo Giáo là hai khái niệm riêng biệt. Cụ thể:
Địa Phủ trong Đạo Giáo Trung Hoa là nơi cõi âm phủ, âm ty. Địa phủ là nơi linh hồn con người sau khi chết đi có tội lỗi sẽ bị chịu các hình phạt.
Địa Phủ trong Tứ Phủ là nơi chỉ miền đất, cõi nhân gian nơi mà con người sinh ra, lớn lên và xây dựng cuộc sống trên mặt đất. Những vị thánh trong tín ngưỡng Tứ Phủ thuộc Địa Phủ là những người có công phù dân, hộ nước và trở thành vị thần linh được nhân dân thờ tại các đền. Điểm chung của các Ngài là đều ngự áo vàng đặc trưng của Địa Phủ trong lễ hầu đồng (Quan Đệ Tứ, Chầu Đệ Tứ, Quan Hoàng Mười,…). Những vị thánh thuộc Địa Phủ trong Tứ Phủ cũng không cai quản âm phủ hay xét xử các linh hồn có tội giống trong Đạo Giáo. Địa Phủ tượng trưng cho vùng đất trong tín ngưỡng Tứ Phủ và song hành cùng với Thiên Phủ, Nhạc Phủ, Thủy Phủ tượng trưng cho vùng trời, vùng rừng núi và vùng nước.
Quan niệm về Vua cha Địa Phủ
Theo quan điểm Đạo Giáo Trung Hoa, Người đứng đầu Địa Phủ là Phong Đô Đại Đế. Dưới Ngài là 10 vị Diêm Vương (Thập Điện Diêm Vương) cai quản 10 Điện ở địa ngục, đó là:
- Nhất Điện” Tần Quảng Vương cầm sổ sinh tử
- Nhị Điện: Sở Giang Vương coi Đẳng Hoạt Địa Ngục
- Tam Điện: Tống Đế Vương coi Hắc Thằng Đại Địa Ngục
- Tứ Điện: Ngũ Quan Vương coi Chúng Điệp Đại Địa Ngục
- Ngũ Điện: Diêm La Vương coi Khiếu Hoán Địa Ngục
- Lục Điện: Biện Thành Vương coi Đại Khiếu Hoán Địa Ngục
- Thất Điện: Thái Sơn Vương coi Nhiệt Não Địa Ngục
- Bát Điện: Đô Thị Vương coi Đại Nhiệt Não Địa Ngục
- Cửu Điện: Bình Đẳng Vương coi A Tỳ Địa Ngục
- Thập Điện: Chuyển Luân Vương cho đi đầu thai
Mười vị Diêm Vương trên là hiện thân cho Phong Đô Đại Đế. Theo chân mỗi vị lại có Phán Quan đối chất tra khảo âm hồn, Tư Quân lo ghi chép phần công phần tội của mỗi linh hồn.
Vua Cha Địa Phủ trong tín ngưỡng Tứ Phủ của người Việt sẽ là vị thánh thay thế Phong Đô Đại Đế và Thập Điện Diêm Vương. Tuy nhiên, chưa có ghi chép hay minh chứng nào của việc này, cũng không thể coi 2 người trên là Vua Cha Địa Phủ của dân tộc Việt Nam. Bên cạnh đó, các vị Vua Cha tuy ở thứ bậc cao hơn Thánh Mẫu, song lại không có sức ảnh hưởng như các Mẫu trong tâm linh người Việt. Do đó, hiện nay vẫn chưa lựa chọn được vị thánh thay thế trở tạo thành vị trí Vua Cha Địa Phủ trong Tứ Phủ. Câu hỏi vị thánh nào của nước ta phù hợp với ngôi vị Vua Cha Địa Phủ vẫn còn là một ẩn số cần những nghiên cứu sâu hơn.
Địa phủ chí tôn
Nguyên thiên Đại đế danh xưng đầy đủ Địa phủ Chí tôn Bắc âm Phong đô Nguyên thiên Đại đế là đức Vua cha ở dưới Địa phủ, người cai quản toàn bộ âm ty ngục hình, đất đai trên dương gian và tất thảy các Tư quân, Phán quan coi tội phúc của phàm phu.
Người là Vua cha cha Đức Thánh mẫu Địa tiên Quảng Cung Công chúa, không những chủ việc xét xử các âm hồn mà Ngài còn thông tri Địa mạch, đất đai và nhân sinh, mọi việc thiện ác nhân gian thì đều qua tay Ngài phán xét để tâu trình với Quốc Mẫu, nơi phủ của Ngài cũng là nơi sẽ chọn lọc tuyển lựa để con người chuyển sinh sang cuộc sống khác.
Địa phủ Đại đế tuy là một nhưng khi hành sự Ngài biến hiện mình ra làm mười thân, làm việc ở mười điện khác nhau dưới Địa phủ, Bên cạnh họ là các Tư quân chuyên lo việc ghi chép tội phúc của âm hồn, các Phán Quan chuyên kể tội phúc và chấp đối tội lỗi của chúng hồn.
Bắc âm Phong đô Nguyên thiên Đại đế trao truyền cho Mẫu đệ Tứ Địa tiên quản cai nhân sinh và đất đai.
Tham khảo
- https://oancotam.com/vua-cha-dia-phu/
- https://vanhoatamlinh.com/quan-diem-ve-vua-cha-dia-phu/
- http://daomautuphu.com/Than-tich/Hang-Thanh-De/Dia-phu-Chi-ton-Bac-am-Phong-do-Nguyen-thien-Dai-de.htm
