Bà Chúa Kho là nhân vật lịch sử có đóng góp lớn trong chiến thắng Như Nguyệt và gắn liền với sự kiện Lý Thường Kiệt lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Tống năm 1076.
Trong văn hóa tín ngưỡng thờ cúng Việt Nam, hiếm có ngôi đền nào lại thu hút đông đảo khách thập phương, đặc biệt là giới kinh doanh, làm ăn như đền Bà Chúa Kho. Cứ vào mùa lễ hội, hàng ngàn lượt khách hành hương lại đổ về đền và thực hiện nghi thức “vay vốn” cầu làm ăn. Người ta tin rằng, đầu năm vay vốn, cuối năm trả nợ Bà Chúa Kho sẽ giúp cho công việc kinh doanh thuận lợi, tiền tài tấn tới.
Khánh tiệc của Bà Chúa Kho được tổ chức thường niên vào ngày 20 tháng 7 âm lịch.
Những nghi lễ cần biết khi “vay vốn” ở Đền bà Chúa Kho
Mặc dù chỉ là nghi lễ tâm linh nhưng muốn nguyện ước linh ứng thì phải thành tâm khi “vay vốn” Bà Chúa Kho và giữ đúng lời hứa. Theo ban Quản lý đền, việc “vay” bao nhiêu, bao giờ trả là tùy mỗi người. Nhưng có “vay” thì phải có “trả”. Dù có làm ăn lãi lời hay thua lỗ thì khi đã hứa với Bà Chúa Kho là trả thì phải giữ đúng lời hứa. Đó cũng chính là chữ “Tín” mà chúng ta cần tuân thủ trong cuộc sống hiện thực.
Việc sắm lễ của người dân khi đến Đền hoàn toàn là tùy tâm. Lễ vật dâng lên Đền bà Chúa Kho có thể đa dạng. Tuy nhiên bạn cũng phải chú ý những điều kiêng kị. Cụ thể như sau:
Dâng lễ
- Lễ chay: Gồm hương hoa, trà, quả, phẩm oản… Phần lễ chay dùng để dâng ban Thánh Mẫu.
- Lễ mặn: Bạn có thể mua đồ chay hình tướng gà, lợn, hoặc dùng đồ mặn là thịt lợn, thịt gà,…
- Lễ đồ sống: Tuyệt đối không sắp đồ lễ sống (trứng, gạo, muối, thịt). Tại các ban quan Ngũ hổ, Bạch xà, Thanh xà ở hạ ban Công Đồng Tứ Phủ.
- Cỗ Sơn Trang: Bao gồm đặc sản chay Việt Nam. Lưu ý là không được dùng cua, ốc, lươn, ớt, chanh quả…
- Lễ ban thờ Cô, thờ Cậu: Thường gồm oản, quả, hương hoa,… Ngoài ra, bạn có thể chuẩn bị gương, lược, … Những đồ mã mô phỏng đồ chơi mà người ta thường làm cho trẻ nhỏ. Những lễ vật này nhỏ nhắn, được làm cầu kỳ, và được gói trong những túi nhỏ đẹp mắt.
- Lễ thần Thành Hoàng, Thư Điền: Phải cúng đồ chay mới có phúc và những lời cầu nguyện mới được linh ứng.
Không nên chuẩn bị quá nhiều tiền vàng mã. Nhiều người cho rằng, trần sao âm vậy đốt càng nhiều vàng mã thì năm đó làm ăn càng được nhiều nên người đi lễ ai cũng đội mâm lễ tiền vàng cao ngất ngưởng rất phản cảm. Chính bởi vậy mà hai lò đốt vàng mã tại đây luôn hoạt động hết công suất, tỏa sức nóng rất khó chịu khiến không khí đông đúc vốn ngột ngạt nay càng bí bách, khó chịu. Đi lễ ở cái tâm là chính nên bạn hãy chuẩn bị đồ lễ gọn nhẹ, đơn giản.
Hạ lễ
Sau khi dâng lễ và khấn ở các ban thờ. Bạn phải đợi hết một tuần nhang mới được hạ lễ. Trong khi đó, người dân có thể viếng thăm phong cảnh trong nơi thờ tự. Thắp hương xong, bạn vái 3 vái trước mỗi ban thờ rồi mới được hạ sớ và hóa vàng. Hoá sớ xong thì hạ lễ, từ ban ngoài cùng vào đến ban chính. Riêng các đồ lễ ở bàn thờ Cô, thờ Cậu như gương, lược… thì để nguyên trên bàn thờ chứ không được đem về.
Văn khấn Bà Chúa Kho
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
Con lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con xin kính lạy Tam giới Thiên chúa cập nhất thiết Thánh chúng.
Con xin kính lạy Tam phủ công đồng. Tứ phủ vạn linh
Con xin kính lạy Thiên tiên Thánh mẫu, Địa thiên Thánh mẫu, Thủy tiên thánh mẫu.
Con xin kính lạy Đức Chúa kho Thánh mẫu hiển hóa anh linh.
Con xin kính lạy Đương niên hành khiển chí đức Tôn thần,
Con xin kính lạy Đường cảnh Thành Hoàng Bản Thổ đại vương.
Con xin kính lạy Ngũ hổ thần tướng, Thanh bạch xà Thần linh
Hương tử (chúng) con là ….
Ngụ tại …..
Hôm nay là ….
Con sắm sửa kim ngân, hương hoa, lễ vật chí thiết một lòng thành tâm dâng lễ, sám hối cầu xin phù hộ cho hương tử con được: gia khuyến bình an, cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an, xin cho con được làm ra kiếm thấy, có ngân có xuyến, ăn nên làm ra.
Hương tử con lễ bạc tâm thành, cúi đầu thành tâm kính lễ Chúa Kho Thánh mẫu, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lạy)
Bản văn Bà Chúa Kho
Ai lên tới Bắc Ninh nhớ lại
Hỏi thăm đền Chúa ngự nơi nao
Hỏi thăm Cổ Mễ đi vào
“Linh từ Chủ Khố” anh hòa chung linh
Dẫn sự tích Nữ trung anh kiệt
Kho quân lương Như Nguyệt trông coi
Thiên tinh ngân khố nhà trời,
Năm mây ngũ sắc muôn nơi tụ vào
Đất Bắc Ninh anh hào giáng thế
Tự thuở xưa Cổ Mễ còn ghi
So bề đức hạnh dung nghi
Hằng Nga kém sắc Tây thi kém tài
Vùng Quả Cảm đất đai hoang hóa
Bà chiêu dân khai phá dựng làng
Bốn phương nam bắc vẹn toàn
Dân an quốc thái lại càng tốt tươi
Dẫu bể cạn ơn người vẫn tỏ
Sắc tặng phong thượng cổ phúc thần
Ơn bà giáo hóa độ dân
Vũ Ninh, Kinh Bắc khắp vùng đội ơn
Dân thiết lập đền thờ Chủ Khố
Bà Chúa Kho tích sử lưu truyền
Quản cai lẫm thóc lẫm tiền
Nghe lệnh chúa truyền phát chấn mở kho
Đức anh linh thiên thu vạn cổ
Ai lòng thành gia hộ độ cho
Cầu sao được vậy ấm no
Buôn may bán tốt độ cho an lành
Tấm lòng thành tùy tâm sở nguyện
Giảng phúc lành ứng hiện hà sa
Một nguyện phúc lộc đề đa
Trừ tai hạn ách tống ra hải ngoài
Thứ hai nguyện đinh tài hậu phát
Kêu đồng gia kinh ngạc tranh vanh
Ba Nguyện phú quý khang ninh
Lưu ân giáng phúc môn đình thiên xuân.
Chủ Khố Phu Nhân Diễn Văn
Hương một triện kính thành đôi chữ
Trước điện tiền điện tử quỳ tâu
Tâm hương thành kính quy đầu
Tiến dâng một bản văn chầu thánh linh
Đất Thăng Long giáng sinh thần nữ
Thượng đẳng thần Chủ Khố đại vương
Quế lan thoang thoảng đưa hương
Vầng dương sáng tỏ bốn phương thái hòa
Ất Mùi niên, tiên nga giáng thế
Ngày mười hai cát nhật, tháng hai
Dung nghi diện mạo toàn tài
Khắp miền Võ Trại nào ai sánh bì
Đức Chúa Bà sinh chi Lý thị
Dòng trâm anh dấu khí thiên hương
Nữ tài đẹp tốt ai đương
Da ngà vẻ ngọc phi phương nào tày
Tóc tựa mây lông mày lá liễu
Cổ hạc cao yểu điệu lưng ong
Sớm khuya cưỡi ngựa bắn cung
Đêm ngày tập luyện tinh thông kỳ tài
Nghĩa trăm năm duyên hài gia thất
Trần tướng quân thủ chấn Hoan Châu
Phu thê ân nghĩa làm đầu
Hảo hòa cầm sắt ngọc châu xướng tùy
Trái mấy kỳ bao cơn binh biến
Giặc Nguyên Mông xâm chiến cõi Nam
Chúa Bà y áo cải trang
Phu thê đồng sức dẹp an nước nhà
Đức Chúa Bà Quản trưởng Quốc khố
Trần tướng quân binh bộ cầm tay
Quyết lòng báo đáp ơn dày
Trung quân ái quốc nào hay mệnh trời
Ai hay lẽ sao dời vận đổi
Chốn binh trường bao nỗi đau thương
Từ nay hai ngả âm dương
Phu Quân tử trận lên đường mây xanh
Nhớ bóng nguyệt trăng thanh giãi tỏ
Đấng trung thần thiên cổ còn ghi
Khăn hồng tử tiết một khi
Đôi mươi tháng bảy hạc trì hồi loan
Gia sắc chi bảng vàng phong tặng
Bốn chữ đề “Trần Lý phương danh”
Chúa Bà hiển ứng anh linh
Khố Nương Công CHúa Phu nhân trị vì
Phường Võ Trại, Phụng Thiên: Giảng Võ
Lập linh từ Quốc Khố phu nhân
Từ phương phụng sự tinh thần
Hương hoa phụng hiến tiếng dâng muôn đời
Nay đệ tử văn mời giáng hạ
Thỉnh Chúa Bà loan giá giáng lâm.
Chữ rằng thánh giáng lưu ân
Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường.
Tham khảo
- Oản Cô Tâm: https://oancotam.com/ba-chua-kho/
