Giới thiệu chung
Chùa Chúc Thánh tọa lạc tại phường Tân An, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam, với tuổi đời hơn 300 năm, chùa Chúc Thánh là một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng của xứ Quảng, được biết đến là nơi khai sinh ra chi phái Thiền Chúc Thánh của Thiền Lâm Tế. Với hệ thống tượng lớn đa dạng được trạm trổ cầu kỳ cùng lối kiến trúc cổ kính ấn tượng.
Lịch sử hình thành
Chùa Chúc Thánh (Chùa Khoái) được xây dựng vào năm 1671 khoảng cuối thế kỷ XVII – Thời kỳ phố cổ Hội An còn là một thương cảng sầm uất.
Được biết, Thiền Sư Thích Minh Hải sau khi đến Việt Nam để dự Đại giới đàn truyền bá Phật pháp tại Huế đã quyết định chọn một vùng đất cao thoáng mát để dựng lên một thảo am nhằm mục đích tu đạo. Sau đó, vị Thiền sư này đã thu nhận đệ tử và lập nên hệ phái Phật giáo Lâm Tế Chúc Thánh tại đây. Cũng vì lý do này mà chùa còn được gọi là Tổ đình Chúc Thánh Quảng Nam.
Kiến trúc
Phần cổng tam quan mang đâm màu sắc của những tòa nhà kiểu trước. Đỉnh cổng là hình ảnh 3 đóa sen, hình ảnh gắn liền với văn hóa Phật giáo.
Chùa Chúc Thánh hướng về phía Tây Nam, nằm nép mình dưới những tán cây cổ thụ rợp bóng, mang dáng vẻ uy nghi mà cổ kính. Chùa có kiến trúc kiểu chữ tam – kiểu kiến trúc thường gặp của những ngôi chùa ở nước ta, có sự kết hợp giữa nét điêu khắc, chạm trổ đặc trưng của văn hóa Việt Nam và Trung Hoa. Chùa có hệ thống tượng thờ được chạm khắc hết sức tỉ mỉ và tinh xảo, xứng đáng là những tác phẩm nghệ thuật tuyệt mỹ.
Nhìn từ ngoài vào, ngôi chùa nằm lặng dưới những táng cây cổ thụ rợp mát, tạo nên một dáng vẻ trầm hùng, thanh tịnh. Xung quanh chùa được bao bọc bởi một dãy cây đủ loại, bốn mùa đơm hoa kết trái, ong bướm tới lui, chim chóc làm tổ. Khung cảnh thanh bình này được kết hợp giữa thiên nhiên và con người, nó đã làm lắng đọng biết bao tâm tư phiền muộn của những con người bị thất bại trên trường danh lợi và cũng là cái nôi đã nuôi lớn biết bao anh tài đóng góp xây dựng đạo Pháp, dân tộc, ảnh hưởng đến ngày nay.
Vừa bước vào chùa, du khách sẽ cảm nhận được không gian chùa vô cùng linh thiêng. Cổng Tam quan hiện ra với mái ngói rêu phong, trên đỉnh là 2 con sư tử quay mặt vào nhau cùng với những hoa văn vô cùng tinh xảo. Trên cổng Tam quan có đề 5 chữ “Sắc tứ Chúc Thánh tự môn” và cặp câu đối ở 2 bên. Qua Tam quan là bồn hoa, khu tháp cổ và bình phong cùng hàng non bộ có đặt tượng Quan Âm ở trên. Tất cả đều được kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa kiến trúc Tàu và Việt Nam. Điều đó nói lên một thời vàng son cực thịnh về văn hóa, tôn giáo và thương mại của khu phố cổ này một thời xưa kia nói chung và Phật giáo tại đây nói riêng. Sau đây người viết sẽ lần lược trình bày từng chi tiết kiến trúc của ngôi Tổ đình cũng như ý nghĩa liễn đối, bia tháp trong đó.
Trước hiên chùa có 2 câu đối:
Câu 1 :
Chúc Nam quốc Chí tôn tứ hải nhơn dân hàm khể thủ
Thánh Tây Phương liên tòa nhứt đàn Tăng chúng Tổng qui y.
Câu 2:
Chúc đối Linh sơn vạn cổ vĩnh truyền tâm diệu lí
Thánh khai Pháp thủy thiên thu kế tục tánh chơn như.
Nổi bật nhất trong khu vực khuôn viên mà bạn chắc chắn sẽ bắt gặp khi vừa bước vào chùa là khu tháp cổ gồm 16 ngôi mộ, là nơi lưu giữ nhục thân của Tổ sư Minh Hải và nhiều vị chư tăng khác trong môn phái.
Tiếp đến là khu vực Chính điện nằm uy nghiêm ở giữa được xây dựng bề thế với hệ thống kèo cột dựng vững chãi mang đến không gian thoáng đãng. Mái chùa lợp bằng ngói âm dương, bên trên là cặp long và cặp phụng với những hoa văn tỉ mỉ và tinh tế. Hiên mái có chạm trổ hình ảnh của Đức Phật Thích Ca từ khi sơ sinh đến nhập diệt.
Bước vào bên trong, ở gian chính giữa có đặt tượng Tam thế ở trên cùng, bàn dưới đặt tượng Đức Phật Di Lặc, hai bên là A Nan, Ca Diếp, tượng Bồ Tát Văn Thù và Phổ Hiền, tượng 18 vị La Hán.
Hai bên là tượng Hộ Pháp và Tiêu Diện cao 1m75. Hơn nữa, bên trong Chánh điện còn có hệ thống trống lớn nhỏ, đại hồng chung và tiểu hồng chung cùng với rất nhiều bức hoành phi câu đối. Phần đỉnh mái bên trên là cặp long và cặp phụng được xây đối xứng với nhau, được chạm khắc cực kì tỉ mỉ và tinh tế. Phần mái hiên mái được chạm trổ quá trình từ lúc mới sinh đến nhập diệt của Đức Phật Thích Ca. Bên cạnh Chính điện là Tiền đường có đặt 4 tấm bia lớn ghi lại những lần trùng tu của chùa, đề tên các chùa và đạo hữu đã đóng góp xây dựng chùa.
Sự kiện
Vào ngày mồng 7 tháng 11 âm lịch hàng năm, chư Tăng tại Quảng Nam, Đà Nẵng quy tụ về chùa Chúc Thánh để tưởng niệm ngày viên tịch của Tổ khai sơn được tổ chức cực kì long trọng của đại sư Thiền Lâm Tế, Lễ Húy Kỵ được cử hành rất trọng thể và linh đình. Đặc biệt, 3 năm một lần, vào các năm Dần, Tỵ, Thân, Hợi, chư Tăng thuộc môn phái Chúc Thánh thập phương hành hương về đây dự Lễ Húy nhật Tổ sư cũng như họp bàn các công tác Phật sự của tông môn.
Tài liệu tham khảo
- https://www.vntrip.vn/cam-nang/chua-chuc-thanh-quang-nam-56310
- https://vinpearl.com/vi/kham-pha-ngoi-chua-co-bac-nhat-quang-nam-chua-chuc-thanh-hoi-an
- Chùa Chúc Thánh TP Hội An (Quảng Ngãi), Theo Luận văn Hạnh Thiên – 2001, https://giacngo.vn/chua-chuc-thanh-tp-hoi-an-quang-nam-post3239.html
