Vị trí
Chùa Cót tọa lạc tại số 188 phố Yên Hòa, quận Cầu Giấy, Hà Nội, ngay giữa thị thành buôn bán tấp nập. Chùa tên chữ là Ngọc Quán Tự, người dân địa phương gọi nôm là Chùa Cót theo tên của làng.
Lược sử
Kiến trúc
Từ ngoài phố bước qua cổng chùa Cót, chúng ta thấy ngay một hồ nhỏ hình tròn dưới các tán lá cây xum xuê. Bên phải hồ tròn là con ngõ khá dài dẫn vào cửa hậu của chùa. Cửa trước thì ở ngay đầu ngõ nhưng thường đóng. Chùa nhìn về hướng Tây – Nam qua một hồ nước hình vuông, hai bên cầu ao có đôi rồng đá, có cổ thụ che mát…
Kiến trúc của chùa Cót hiện nay bao gồm khu chùa chính làm theo kiểu “nội công ngoại quốc” và khu vườn mới sửa sang ở phía tây với một ngọn tháp cao, trong mỗi tầng tháp đặt 6 pho tượng Phật nhỏ. Tam quan xây khá to cao, tầng trên có gác chuông; phía sau là một vườn nhỏ, ở giữa có lối đi qua sân con dẫn đến tiền đường.
Dọc bên vườn và sân có hai nhà giải vũ ngắn. Đối xứng với hồ tròn ở bên kia sân con là một hồ vuông nữa nằm ở trước ngọn bảo tháp sơn màu đỏ tím và khu vườn lớn xung quanh chân tháp. Như vậy chùa Cót có tới ba hồ nước ở ba mặt.
Tiền đường rộng 7 gian 2 dĩ, xây liền với nhà thiêu hương 5 gian theo kiểu chuôi vồ, hai bên có hai dãy hành lang rất dài chạy dọc sân sau. Giữa sân là toà phương đình, nơi đặt một tấm bia đá lớn đứng trên lưng rùa. Cuối sân là bậc thềm dẫn lên hai toà nhà trung đường và hậu cung xếp song song thành hình chữ “nhị”. Bên phải có Điện Mẫu cũng xây lối chữ “Nhị” với 5 gian 2 dĩ phía trước và hậu cung 3 gian phía sau.
Ban thờ Phật đặt trong chính điện cũng giống như ở nhiều ngôi chùa khác nhưng trang trí xung quanh có phần đơn giản với nhiều đường thẳng và hình khối vuông vắn, phù hợp với thời đại mới. Hậu cung có ban thờ Tổ Đạt Ma và các vị trụ trì quá cố. Dọc dãy hành lang phía tây còn có các ban thờ khác nhỏ hơn.
Khu vực chùa chính với toà tháp lục giác bên cạnh tạo nên một không gian tôn nghiêm và thoáng đãng. Một số lớn tượng thờ của chùa nay đã được tu bổ và phục chế lại. Ngoài tượng thờ, chùa Ngọc Quán còn rất nhiều di vật có giá trị khác như: cửa võng, hoành phi, câu đối gỗ, bia đá, khánh đồng, chuông đồng…
Di tích
Vào năm 1994, chùa Cót được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa. Không chỉ là công trình tín ngưỡng mang những giá trị văn hóa, lịch sử nổi bật, chùa Cót còn là một di tích lịch sử cách mạng quan trọng của Thủ đô. Đây từng là nơi Mặt trận Việt Minh tổ chức quyên góp, cứu tế và là địa điểm diễn ra lễ mít tinh chào mừng chính quyền cách mạng vào tối ngày 18-8-1945. Sau ngày Toàn quốc kháng chiến (19-12-1946), chùa là cơ sở tiếp tế cho bộ đội và tự vệ khu Đại La. Tháng 12-1972, chùa được chọn làm sở chỉ huy của chiến dịch tiêu diệt pháo đài bay B52, bảo vệ bầu trời Thủ đô.
Di vật
Hiện nay, chùa còn lưu giữ các cổ vật có giá trị như đôi bia đá niên đại Dương Hòa thứ tám (năm 1642), chuông đồng đúc năm 1800 niên hiệu Cảnh Thịnh thứ tám, khánh đồng đúc năm 1845 niên hiệu Thiệu Trịnh thứ năm.
Tham khảo
- https://vov2.vov.vn/van-hoa-giai-tri/chua-cot-noi-ghi-dau-lich-su-cach-mang-25379.vov2
- https://danviet.vn/chua-cot-ngoi-co-tu-gan-400-nam-tuoi-giua-long-pho-thi-ha-noi-20211014170707241.htm
- https://nhipsonghanoi.hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Xua-va-nay/825637/chua-cot
