Tên gọi và vị trí địa lý
Chùa Hồ Sơn Tuy Hoà tọa lạc ở khu phố Ninh Tịnh 1, phường 9, TP. Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên. Chùa Hồ Sơn toạ lạc trên 1 khu đất khá cao trong lòng thành phố Tuy Hoà. Xung quanh chùa là ruộng vườn, làng mạc cây cối um tùm.
Khi xưa, khu vực này là đồi Chàm, vì thế, các vị sư trong chùa đã tìm được một số tượng Chàm và gạch nung… Chùa thuộc hệ phái Bắc tông của Phật Giáo Việt Nam.
Lịch sử
Chùa Hồ Sơn được xây dựng vào giữa thế kỷ XVIII, bởi ngài Tế Căn đời thứ 36 dòng Lâm Tế. Đây là ngôi chùa linh thiêng và cổ xưa nhất của tỉnh Phú Yên. Đến nay chùa đã trải qua 17 đời trụ trì: Tế Căn, Đạo Quang, Đạo Khánh, Đạo Thuật, Đạo Quảng, Đạo Thông, Đạo Hóa, Đạo Bảo, Tánh Đăng, Tánh Định, Hải Trí, Thanh Nghĩa, Quảng Quá, Tâm Diệu, Trừng Chí, Tâm Chuẩn, Nguyên Đức.
Trải qua hơn 300 năm tuổi, chùa Hồ Sơn Cổ Tự cũng đã được trùng tu nhiều lần để giữ được vẻ ngoài như hiện tại. Phải kể đến những lần trùng tu lớn gần đây như:
– Năm 1975, chùa Hồ Sơn Cổ Tự được trùng tu với kiến trúc cổ lầu, có Quan âm các, có hồ sen trong khuôn viên…
– Năm 1984, chủ trì hiện tại là hòa thượng Thích Nguyên Đức cũng đã tiếp tục cho trùng tu chùa. Chánh điện của Hồ Sơn Cổ Tự được mở rộng và bài trí trang nghiêm hơn với tượng Phật nghìn mắt nghìn tay.
Sau nhiều lần trùng tu, chùa Hồ Sơn Phú Yên vẫn giữa được nét cổ kính và còn lưu giữ nhiều bảo vật cũng như tháp cổ lâu đời. Nơi đây trước kia là đồi Chàm, nên chùa Hồ Sơn cũng đã tìm được một số tượng Chàm, gạch nung… Theo thời gian, chùa Hồ Sơn Phú Yên đã trở thành một địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng ở Phú Yên và được nhiều người đến vãng chùa.
Cảnh quan
Chùa Hồ Sơn cổ tự đã được xếp vào hàng các danh lam ở Phú Yên và của cả nước. Đến viếng thăm chùa Hồ Sơn Phú Yên, ngoài ngưỡng vọng nơi đức Phật, chiêm nghiệm cuộc sống, bạn còn được khám phá vẻ đẹp hòa cùng với thiên nhiên nơi đây. Chùa hiện có một vườn chim rộng lớn với nhiều loài chim quý hiếm như gà tây, gà ri, bồ câu Pan, trĩ đỏ công, gà sao,… Hòa thượng trụ trì Thích Nguyên Đức cho biết, chính nhờ vào môi trường gần gũi với tự nhiên đã dần dần thu hút nhiều loại chim về đây cư trú và trở thành một vườn chim tự nhiên. Từ đó nhà chùa đã cho xây dựng vườn chim để làm nơi có các loài chim đến trú ngụ, trong đó còn có những loài chim trong Sách Đỏ Việt Nam như sao, trĩ, chim công quý phái. Với những loài động vật này thì được nhà chùa nuôi dưỡng, và nhân giống thành công đã làm cho vườn chim càng thêm phong phú.
Ngoài ra, xung quanh chùa còn là một vườn cây ăn trái, và có cây xanh rợp bóng quanh năm, có nhiều loại cây trái lạ như chuối tím (cơm lửa), chuối nà quạ (tá quạ), chuối sáp, chuối búp sen…
Hiện vật
Ở nơi này, người ta đã tìm thấy tượng Phật được làm bằng đất sét nung có niên đại khoảng thế kỷ thứ 6 hoặc thứ 7. Tượng Phật đất sét nung có giá trị rất cao về mặt khảo cổ và lịch sử.
Không chỉ vậy, Chùa còn giữ một số pho tượng cổ như tượng đức Phật Thích Ca bằng sa thạch mang phong cách Chăm Pa, cao 0,36m, ngang 0,30m, nặng 15 kg; đầu tượng Phật bằng đất sét nung cao 0,25m, ngang 0,24m, nặng 4kg.
Tham khảo
- https://vuonhoaphatgiao.com/tu-vien/cac-chua-trong-nuoc/cac-chua-o-phu-yen/chua-ho-son/
- http://www.chuaviettoancau.com/chua-mien-trung/chua-ho-son-phu-yen-549.html
- https://mia.vn/cam-nang-du-lich/kham-pha-chua-ho-son-phu-yen-ngoi-chua-linh-thieng-trong-long-nguoi-dan-tuy-hoa-2217#menu-1
_____________________
Các ngôn ngữ khác
Tiếng Anh (English)
Ho Son Pagoda Tuy Hoa is located in Ninh Tinh 1, Ward 9, Tuy Hoa City, Phu Yen Province, on a high plot of land in the city center, surrounded by lush farmlands and villages. The pagoda belongs to the Northern School of Vietnamese Buddhism, built in the mid-18th century by Venerable Te Can, the 36th generation of the Lam Te lineage, making it the oldest pagoda in Phu Yen Province. Over more than 300 years of history and 17 generations of abbots, Ho Son Pagoda has undergone several major renovations, notably in 1975 and 1984, to maintain its current appearance. The pagoda is renowned not only for its sacredness but also as a spiritual tourism destination that attracts many visitors. The pagoda’s landscape blends harmoniously with nature, featuring a large bird garden with many rare species such as turkeys, Pan pigeons, red pheasants, and birds listed in Vietnam’s Red Book. Surrounding the pagoda is a fruit tree garden with many exotic varieties such as purple bananas, na qua bananas, and sap bananas. The pagoda also preserves many valuable artifacts, including terracotta Buddha statues from the 6th-7th centuries and ancient statues such as the sandstone Buddha statue and terracotta Buddha head. These artifacts not only have archaeological value but also bear significant cultural and historical imprints, enriching the ancient beauty of Ho Son Pagoda Tuy Hoa.
Tiếng Trung (Chinese)
霍山寺位于富安省绥和市第九坊宁静1区，坐落在市中心的一块高地上，周围是郁郁葱葱的农田和村庄。该寺属于越南佛教北宗，由第36代林济宗僧人济根于18世纪中期建造，是富安省最古老的寺庙。经过300多年的历史和17代住持，霍山寺经历了多次大规模的修缮，尤其是在1975年和1984年，以保持其现有的外观。霍山寺不仅因其神圣而闻名，还是吸引众多游客的灵修旅游胜地。寺庙的景观与自然和谐交融，拥有一个大鸟园，里面有许多稀有鸟类，如火鸡、潘鸽、红雉和越南红皮书中的鸟类。寺庙周围还有一个果园，种有许多奇异的果树，如紫色香蕉、na qua香蕉、蜡香蕉。霍山寺还保存了许多珍贵的文物，包括6-7世纪的陶土佛像和古代佛像，如砂岩释迦佛像和陶土佛头。这些文物不仅具有考古价值，还具有重要的文化和历史印记，丰富了霍山寺的古老之美。
Tiếng Pháp (French)
La pagode Ho Son Tuy Hoa est située à Ninh Tinh 1, quartier 9, ville de Tuy Hoa, province de Phu Yen, sur un terrain élevé au cœur de la ville, entourée de terres agricoles luxuriantes et de villages. La pagode appartient à l’école du Nord du bouddhisme vietnamien, construite au milieu du XVIIIe siècle par le vénérable Te Can, 36e génération de la lignée Lam Te, ce qui en fait la pagode la plus ancienne de la province de Phu Yen. Au cours de plus de 300 ans d’histoire et 17 générations d’abbés, la pagode Ho Son a subi plusieurs grandes rénovations, notamment en 1975 et 1984, pour maintenir son apparence actuelle. La pagode est réputée non seulement pour son caractère sacré mais aussi comme une destination de tourisme spirituel attirant de nombreux visiteurs. Le paysage de la pagode se fond harmonieusement avec la nature, comprenant un grand jardin d’oiseaux avec de nombreuses espèces rares telles que des dindons, des pigeons Pan, des faisans rouges et des oiseaux répertoriés dans le Livre Rouge du Vietnam. Autour de la pagode se trouve un verger avec de nombreuses variétés exotiques comme les bananes pourpres, les bananes na qua, et les bananes sap. La pagode conserve également de nombreux artefacts précieux, y compris des statues de Bouddha en terre cuite datant des VIe-VIIe siècles et des statues anciennes telles que la statue de Bouddha en grès et la tête de Bouddha en terre cuite. Ces artefacts ont non seulement une valeur archéologique mais portent également des empreintes culturelles et historiques significatives, enrichissant la beauté ancienne de la pagode Ho Son Tuy Hoa.
