Vị trí
Chùa Hoài Cảm hay còn được gọi là Chùa Hoa Cải, toạ lạc ở làng Cổ Định xưa, nay là làng Giáp (hay xóm Giáp), xã Tân Ninh, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
Lược sử
Chùa Hoa Cải là một trong số 9 ngôi chùa của làng Cổ Định. Hiện nay không còn một tài liệu nào ghi chép về thời gian xây dựng chùa Hoa Cải. Các hiện vật, đồ thờ còn lại của chùa như bát hương đá, ống hương đá, đèn đá cho phép chúng ta biết được thời gian dựng chùa ở khoảng thế kỷ XVII. Đến đầu thế kỷ XX chùa bị hư hỏng nặng. Đến năm 1993, chùa Hoa Cải được xây dựng lại trên nền móng cũ. Chùa có rất nhiều tượng như: tượng ba pho Tam Thế, tượng Quan Thế Âm, tượng A Di Đà và các đồ thờ cúng như: chuông đồng, khánh đá, lộc bình đá, lư hương đá, v.v… là những hiện vật quý giá, góp thêm tư liệu về việc tìm hiểu quá trình hình thành, tồn tại và phát triển của chùa Hoa Cải trong lịch sử.
Chùa Hoa Cải trước đây gồm nhà Tam Bảo, nhà thờ Mẫu, nhà Tăng, nhà Tổ… với các tượng Phật phong phú. Vào những năm cuối của thế kỷ XX, chùa bị hư hỏng nặng, được tháo dỡ vật liệu để làm trường học.
Trải qua biến thiên lịch sử nhất là trong những năm tháng chiến tranh, chùa Hoa Cải bị hư hỏng nặng, các hiện vật quý giá bị thất lạc nhiều. Để đáp ứng đời sống tâm linh và tinh thần của nhân dân, trong việc thờ cúng. Chính quyền, Mặt trận Tổ quốc xã Tân Ninh, Hội người cao tuổi và nhân dân, các nhà hảo tâm đã đóng góp công đức trùng tu tôn tạo lại chùa Hoa Cải trên nền móng cũ gồm: Chùa chính (3 gian) và nhà thờ Mẫu (3 gian).
Vua Bảo Đại (1926 – 1945) cùng Nam Phương Hoàng hậu về Thanh Hóa có dịp ghé thăm và cầu tự tại chùa. Về sau, Hoàng hậu sinh được Hoàng tử Bảo Long. Nhà vua cảm tạ công ơn nhà chùa và các tăng ni. Cụ Nguyễn Soạn do có công trong việc lập đàn, thỉnh cầu tế lễ nên được nhà vua ban danh là Tăng Cang (Tăng Cương). Là người yêu nước, dẫu khoác áo cà sa, cụ Nguyễn Soạn vẫn có quan hệ với bạn bè cũ, nên khó tránh được con mắt dò xét của thực dân Pháp nên đã lánh về tu ở chùa Hoa Cải. Tại chùa Hoa Cải, cụ Nguyễn Soạn tiếp tục con đường tân văn, tham gia các hoạt động cùng các trí sĩ và những người yêu nước thời Tiền khởi nghĩa tại Cổ Định.
Chùa Hoa Cải là một trong những di tích của xã Tân Ninh, huyện Triệu Sơn đã được xếp hạng Di tích Lịch sử Văn hóa cấp tỉnh năm 2010. Với một cảnh quan thiên nhiên đẹp đẽ của vùng đất Tân Ninh, chùa Hoa Cải là một di tích đáp ứng nhu cầu về văn hóa tâm linh, là nơi hành lễ, tham quan, vãn cảnh của du khách xa gần.
- Trích theo cuốn Chùa xứ Thanh Tập II – Tác giả Đại Đức THÍCH TÂM ĐỨC – Xuất bản năm 2016
