Chùa Hội Xá (Long Biên, Hà Nội)

Chùa Hội Xá (Long Biên, Hà Nội)

Thông tin cơ bản

Tên gọi và vị trí địa lý

Chùa Hội Xá nằm ở vị trí ven bờ đê phía nam sông Đuống, thuộc thôn Hội Xá, xã Hội Xá, huyện Gia Lâm trước đây, nay thuộc phường Phúc Lợi, quận Long Biên, thành phố Hà Nội.

Lịch sử và nhân vật

Hiện nay, tuy không còn tư liệu ghi chép cụ thể về niên đại ra đời của chùa Linh Tiên, nhưng qua hệ thống văn bia có niên đại từ thời Lê (1773) đến Nguyễn và các pho tượng tròn tại tòa Tam bảo, có thể phỏng đoán đây là một công trình kiến trúc cổ có từ khoảng thế kỷ XVIII. Chùa Linh Tiên đã trải qua nhiều lần trùng tu và sửa chữa. Trên tấm bia mang niên hiệu Khải Định thứ 6 (1921), hiện còn lưu giữ tại chùa, ghi lại việc các công trình như tòa Tiền đường, Thượng điện và các tòa tượng đều được tu sửa hoàn chỉnh như mới. Sau khi hoàn tất, dân trong xã tiếp tục đóng góp kinh phí để tu sửa tòa tượng và bài trí tượng Phật ở Hậu đường. Đợt trùng tu cuối cùng cũng được ghi nhận trên bia đá có niên hiệu Bảo Đại thứ 10 (1935).

Kiến trúc cảnh quan

Chùa Hội Xá, hay còn gọi là Linh Tiên tự, được xây dựng trong quy hoạch chung về kiến trúc truyền thống của làng. Dù các tư liệu ghi chép về niên đại ra đời của chùa không còn, nhưng qua hệ thống văn bia có niên đại từ thời Lê (1773) đến Nguyễn cùng các pho tượng tròn tại Tòa Tam bảo, có thể khẳng định chùa Linh Tiên là một kiến trúc cổ có niên đại khoảng thế kỷ XVIII. Chùa được xây dựng trên khu đất rộng rãi, thoáng mát, quay hướng Tây, và gồm các công trình kiến trúc chính như Tiền đường, Thượng điện, Nhà Mẫu và khu vườn tháp mộ dành cho các sư trụ trì đã viên tịch.

Tiền đường của chùa có 5 gian, xây bằng gạch, với kiểu tường hồi bít đốc, tay ngai, mái lợp ngói ta. Mặt bằng của Tiền đường có 6 hàng chân cột, các chân cột đặt trên chân tảng đá, với kiểu tròn ở trên và vuông ở dưới. Các bộ vì đỡ mái được thiết kế theo kiểu “thượng rường hạ kẻ”, mái theo kiểu “phân thượng ngũ hạ tứ”. Thượng điện có 3 gian chạy dọc, nối liền với Tiền đường tạo thành kiến trúc hình chữ đinh. Tường hậu xây kiểu bít đốc, mái lợp ngói mũi hài cổ, các bộ vì làm theo kiểu “chồng rường”. Nhà Mẫu gồm 3 gian, xây bằng gạch, với vì kèo kiểu “kèo cầu quá giang, cột trốn”. Gian giữa có bệ cao làm nơi tọa lạc của Tam tòa Thánh Mẫu, dưới là hai pho tượng ngồi trong ngai. Gian bên thờ các vị sư tổ của chùa. Khu tháp mộ được xây ở phía ngoài tường bao, là nơi an nghỉ của các vị sư tổ, với 4 ngọn tháp xây bằng gạch cổ, mỗi tháp có 3 tầng, các mặt cắt ngang hình vuông và không có trang trí.

Trang trí của chùa tập trung chủ yếu vào các bức cốn nách ở phía ngoài, với các đề tài quen thuộc như Lão mai, Hổ phù, được thực hiện bằng nghệ thuật chạm nổi và chạm thủng. Các nghệ nhân xưa đã tái hiện những bức tranh cảnh vật thiên nhiên, đồng thời gửi gắm những ước vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Cách bài trí tượng thờ trong Phật điện cũng giống như các chùa miền Bắc. Tại Tòa Tiền đường, gian bên phải là nơi đặt tượng của vị hộ pháp Trừng Ác, ngồi trên lưng sư tử, cùng bộ tượng Thánh hiền, hai bên là tượng Diệm nhiên và Đại sỹ. Gian bên trái ngoài cùng là tượng Hộ pháp Khuyến thiện ngồi trên lưng sư tử, kề bên là bộ tượng Đức ông và hai vị Quan hầu ở tư thế đứng. Tại Tòa Thượng điện, bài trí tượng theo 5 lớp. Lớp trên cùng là bộ tượng Tam thế, tượng trưng cho sự tồn tại của Phật giáo trên ba trục thời gian: quá khứ, hiện tại và vị lai. Lớp thứ hai là tượng Di Đà Tam tôn, lớp thứ ba là tượng Di Đà tiếp dẫn, lớp thứ tư là tượng vua cha Ngọc Hoàng, và lớp thứ năm là tượng Thích Ca sơ sinh đứng trong tòa Cửu Long. Hai bên tường hồi của Tòa Thượng điện là các pho tượng trong Thập điện Diêm vương và tượng hậu Phật.

Hiện vật

Chùa Linh Tiên hiện còn lưu giữ một bộ sưu tập di vật quý giá. Đáng chú ý nhất là 12 tấm bia đá, trong đó có 3 tấm bia có niên đại từ triều Lê, bao gồm 1 tấm bia niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 34 (1773), 1 tấm bia niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 46 (1785), ghi chép về việc gửi giỗ. Các tấm bia còn lại thuộc triều Nguyễn, gồm: 1 tấm bia niên hiệu Minh Mạng thứ 20 (1839), 1 tấm bia niên hiệu Thiệu Trị thứ 4 (1844), 2 tấm bia niên hiệu Tự Đức thứ 22 (1869), 1 tấm bia niên hiệu Đồng Khánh năm Ất Dậu (1885), 1 tấm bia niên hiệu Duy Tân (1916), và 3 tấm bia niên hiệu Bảo Đại (1921, 1932, 1935). Ngoài ra, trong chùa còn có một quả chuông đồng, trên thân chuông khắc 4 chữ “Linh Tiên tự chung” (chuông chùa Linh Tiên), được đúc vào năm Thiệu Trị thứ 4 (1844).

Chùa còn sở hữu 30 pho tượng lớn nhỏ, trong đó có 19 pho tượng Phật, 2 pho tượng Hậu, và 9 pho tượng Mẫu (bao gồm tượng Cô và tượng Cậu). Đặc biệt, trong số này, có 8 pho tượng có giá trị nghệ thuật điêu khắc từ thế kỷ XVIII, trong đó nổi bật là 3 pho tượng Tam thế Thường trụ diệu pháp thân ngự trên toà sen.

Xếp hạng

Chùa Hội Xá đã được Bộ Văn hoá và Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1995./.

Tham khảo

  1. Nguyễn Văn Tường, Tượng Phật Việt Nam (chùa Miền Bắc). NXB Văn hóa Thông tin, 2007, 8/350.
  2. Lưu Minh Trị, Hà Nội Danh Thắng Và Di Tích, Tập 2. NXB Hà Nội, 2011, tr. 466-467.

Nguồn ảnh

Tượng Phật Việt Nam (Chùa Miền Bắc) – Nguyễn Văn Tường, 8/350

5/5 (1 bình chọn)

Hình ảnh

Chia sẻ
Chuahoixa1.nguoninternet

Nội dung chính

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *


Banner App ChỐn ThiÊng 3 (60x90)