Tên gọi và vị trí địa lý
Chùa Hữu Cước, còn có tên chữ là Thiên Phúc tự, nằm tại thôn Hữu Cước, xã Liên Hồng, huyện Đan Phượng, Hà Nội. Đây là một trong những ngôi chùa mang đậm nét truyền thống văn hóa và tâm linh của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Chùa tọa lạc sát rìa đình làng, hướng mặt về phía tây, tạo nên một không gian hài hòa giữa kiến trúc tôn giáo và cảnh quan làng quê.
Lịch sử và nhân vật
Chùa Hữu Cước là nơi ghi dấu lịch sử lâu đời của vùng đất Đan Phượng, với nhiều hiện vật và kiến trúc minh chứng cho sự phát triển văn hóa qua các triều đại. Đặc biệt, chùa còn lưu giữ tượng Bà chúa Tây Năng, tổ nghề tầm tang, một nhân vật có tầm ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống tín ngưỡng và kinh tế của cộng đồng. Pho tượng Bà chúa Tây Năng được chạm khắc tinh xảo, thể hiện sự uy nghiêm và phúc hậu với tư thế ngồi kết ấn theo phong cách Phật giáo, là bảo vật quý giá của chùa.
Kiến trúc cảnh quan
Chùa Hữu Cước được xây dựng theo kiểu chữ “đinh”, bao gồm Tiền đường, Thượng điện, nhà Tổ và nhà khách. Tiền đường có 5 gian 2 chái với hai trụ biểu được trang trí hoa văn đặc sắc, phía trên đắp hình nụ sen tượng trưng cho sự giải thoát. Mái Tiền đường được lợp ngói ri, đầu bờ nóc trang trí đấu đỉnh, bờ chảy tạo cảm giác mềm mại, uyển chuyển. Hệ thống kiến trúc bên trong nổi bật với các bộ vì, chân cột và chi tiết chạm khắc theo phong cách “giá chiêng, kẻ ngồi”.
Nghệ thuật điêu khắc ở chùa tập trung chủ yếu tại hệ thống tượng Phật trong tòa Tam bảo. Các lớp tượng được bố trí hợp lý, với ba pho tượng Tam thế ở vị trí cao nhất, tiếp đến là tượng A Di Đà, Quan Âm, Ngọc Hoàng và các nhân vật trong Phật giáo. Đặc biệt, tòa Cửu Long với hình ảnh chín con rồng chạm gỗ bao quanh Thích Ca sơ sinh là minh chứng cho nghệ thuật chế tác gỗ điêu luyện thế kỷ XIX.
Hiện vật
Chùa hiện còn lưu giữ nhiều cổ vật quý giá, tiêu biểu như 3 bát hương gốm Thổ Hà, chuông đồng thời Nguyễn, bia đá “Tu tạo cổ tích Thiên Phúc tự bi ký” có niên đại thời Hậu Lê. Ngoài ra, các đồ thờ, tượng Phật và vật dụng khác đều được chế tác công phu, thể hiện sự phát triển rực rỡ của nghệ thuật và tín ngưỡng Việt Nam qua các thời kỳ.
Xếp hạng
Với giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc sắc, năm 2007, chùa Hữu Cước đã được UBND tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội) xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Đây là sự công nhận quan trọng, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản của ngôi chùa trong đời sống tâm linh và văn hóa dân tộc.
Tham khảo
- Lưu Minh Trị, (2010), Hà Nội – Danh thắng và di tích (Tập 2), Nxb Hà Nội.