Tên gọi
Chùa Phổ Giác còn gọi là chùa Tàu Tượng hay chùa Tàu Voi. Tên chữ là Phổ Giác tự.
Vị trí
Chùa Phổ Giác địa chỉ số 80 phố Ngô Sĩ Liên, phường Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội.
Thờ tự
Chùa Phổ Giác thờ ông Phan Cảnh Điệp, một người có tài huấn luyện voi dưới thời vua Lê- chúa Trịnh.
Lược sử
Ban đầu (khoảng năm 1770-1774 dưới thời Lê Trung hưng), chùa được khởi dựng tại phường Phục Cổ (ở quãng giữa phố Nguyễn Du bây giờ). Nơi đó trước kia từng tập trung các tàu voi của đội tượng binh nhà Trịnh, có cả ngôi miếu Dương Võ với tấm bia Dương Võ bi kí, dựng vào tháng 8 năm Canh Dần, niên hiệu Cảnh Hưng thứ 31 (1770), thờ ba vị có công luyện tập voi chiến như tổ sư công tượng. Đến thời Nguyễn, miếu bị đổ nát, bia này mới di dời sang chùa Phổ Giác.
Sau khi chiếm Hà Nội, thực dân Pháp đã lấy đất chùa xây tòa đốc lý (nay là Trụ sở UBND thành phố) và Ngân hàng Đông Dương, chùa phải dời xuống khu vườn của Viện Thái Y ở thôn Lương Sử (quãng dưới phố Ngô Sĩ Liên ngày nay). Chùa giữ nguyên tên cũ và dân vẫn quen gọi là chùa Tàu. Tấm bia Dương Võ cũng được chuyển theo, hiện vẫn còn trong chùa. Chùa Phổ Giác có ý nghĩa là phổ cập và giác ngộ Phật pháp cho Phật tử và nhân dân.
Chùa Phổ Giác đã qua nhiều lần trùng tu và sửa chữa, các bia dựng năm 1856-1876 còn ghi rõ việc này. Đôi câu đối đắp trên trụ biểu cho biết năm Bính Tuất 1886 đã tô lại tượng Phật, năm Kỷ Sửu 1889 sửa các nội thất, tiền đường, hậu cung, nhà thờ Tổ. Năm 1951, chùa được trùng tu và đợt xây lại năm 2014 đã định hình kiến trúc như hiện nay.
Kiến trúc
Di vật
Hiện nay chùa Phổ Giác có một hệ thống 37 tượng tròn gồm 20 tượng bài trí ở Phật đường, 11 pho ở nhà thờ Mẫu và 6 pho ở nhà thờ Tổ.
Ngoài ra còn có Thần phả ghi công đức của Phan Cảnh Điệp, còn có tấm bia nói về nghề thuốc và dựng Y Miếu, hoành phi, câu đối, 13 tấm bia, 3 chuông đồng, 1 đôi ngựa đá, ngai và bài vị, khám thờ, nhang án, cửa võng được trang trí hoa văn, long, ly, quy, phượng, tứ quý cùng điển tích Phật giáo theo lối trang trí cổ truyền. Phần gỗ được trang trí bằng các hoa văn, điển tích Phật giáo và các đề tài tứ linh, tứ quý. Chùa còn giữ được nhiều đồ thờ tự quý giá với chất liệu đồng, gỗ, gốm sứ…
Sự kiện – Thành tựu
Chùa được Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng Di tích Lịch sử Nghệ thuật Kiến trúc vào 2/10/1991.
Tham khảo
- http://www.vista.net.vn/diem-du-lich/chua-pho-giac.html
- http://ditichlichsu-vanhoahanoi.com/2017/10/05/chua-pho-giac/
- https://mytour.vn/location/469-chua-pho-giac.html