Chùa Phổ Giác (Phổ Giác tự – Đống Đa, Hà Nội)

Chùa Phổ Giác (Phổ Giác tự – Đống Đa, Hà Nội)

Thông tin cơ bản

Tên gọi 


Chùa Phổ Giác còn gọi là chùa Tàu Tượng hay chùa Tàu Voi. Tên chữ là Phổ Giác tự.

Vị trí 


Chùa Phổ Giác địa chỉ số 80 phố Ngô Sĩ Liên, phường Văn Miếu, quận Đống Đa, Hà Nội.

Thờ tự


Chùa Phổ Giác thờ ông Phan Cảnh Điệp, một người có tài huấn luyện voi dưới thời vua Lê- chúa Trịnh.

Lược sử


Ban đầu (khoảng năm 1770-1774 dưới thời Lê Trung hưng), chùa được khởi dựng tại phường Phục Cổ (ở quãng giữa phố Nguyễn Du bây giờ). Nơi đó trước kia từng tập trung các tàu voi của đội tượng binh nhà Trịnh, có cả ngôi miếu Dương Võ với tấm bia Dương Võ bi kí, dựng vào tháng 8 năm Canh Dần, niên hiệu Cảnh Hưng thứ 31 (1770), thờ ba vị có công luyện tập voi chiến như tổ sư công tượng. Đến thời Nguyễn, miếu bị đổ nát, bia này mới di dời sang chùa Phổ Giác.

Sau khi chiếm Hà Nội, thực dân Pháp đã lấy đất chùa xây tòa đốc lý (nay là Trụ sở UBND thành phố) và Ngân hàng Đông Dương, chùa phải dời xuống khu vườn của Viện Thái Y ở thôn Lương Sử (quãng dưới phố Ngô Sĩ Liên ngày nay). Chùa giữ nguyên tên cũ và dân vẫn quen gọi là chùa Tàu. Tấm bia Dương Võ cũng được chuyển theo, hiện vẫn còn trong chùa. Chùa Phổ Giác có ý nghĩa là phổ cập và giác ngộ Phật pháp cho Phật tử và nhân dân. 

Chùa Phổ Giác đã qua nhiều lần trùng tu và sửa chữa, các bia dựng năm 1856-1876 còn ghi rõ việc này. Đôi câu đối đắp trên trụ biểu cho biết năm Bính Tuất 1886 đã tô lại tượng Phật, năm Kỷ Sửu 1889 sửa các nội thất, tiền đường, hậu cung, nhà thờ Tổ. Năm 1951, chùa được trùng tu và đợt xây lại năm 2014 đã định hình kiến trúc như hiện nay. 

Kiến trúc


Chùa được xây dựng theo lối kiến trúc cổ độc đáo, hiện còn Tam quan, chùa chính, nhà mẫu và nhà Tổ. Tam quan được xây dựng theo kiểu đá vòm cuốn dưới bóng các cổ thụ. Đây là một Tam quan đẹp và độc đáo trong kinh thành Thăng Long. Tam quan không xây dựng cao rộng bề thế mà tính độc đáo của nó là được cấu tạo bởi những hòn đá để mộc tạo thành hình một con sư tử lớn đang há miệng quỳ về phía bắc kinh thành Thăng Long.
Các cánh cửa Tam quan được ghép bằng những thanh gỗ dài, đẽo tròn lại với nhau mô phỏng hình dáng cây tre. Kiểu Tam quan đá vòm này vừa đẹp vừa mang nhiều ý nghĩa khác nhau. Song ở đây có một ý nghĩa lớn nhất là chùa Phổ Giác là một trong những sơn môn lớn nhất của phái Tào Động – một thiền phái du nhập vào Việt Nam thế kỉ 17 – gắn với Tào Động là núi, bởi vậy cách tạo tác của Tam quan gợi về việc tu trên núi của phái này.
 
Tiền đường có bảy gian tường hồi bít đốc, lợp ngói ta. Tiền đường gồm 7 gian cửa bức bàn được xây kiểu 2 tầng, 8 mái lợp ngói ta. Thiêu hương và thượng điện cũng cùng kiểu, nối với tiền đường thành hình “chữ Công”, bên ngoài có hàng hiên và cột đá vây quanh. Lại có 3 tấm bia và đôi ngựa đá đặt ở sau lưng hậu cung. Tại khoảng sân hẹp ở ngoài hiên chùa chính còn có thêm mấy ban thờ nửa lộ thiên. Hậu cung nối với tiền đường thành hình chữ đinh. Tòa điện Mẫu sáu gian, bốn gian thờ và hai gian tiếp khách. Nhà thờ Tổ cũng có sáu gian, giữa tòa điện Mẫu và nhà thờ Tổ là nhà khách.Hai bên tam quan có tượng voi và ngựa.

Di vật


Hiện nay chùa Phổ Giác có một hệ thống 37 tượng tròn gồm 20 tượng bài trí ở Phật đường, 11 pho ở nhà thờ Mẫu và 6 pho ở nhà thờ Tổ

Ngoài ra còn có Thần phả ghi công đức của Phan Cảnh Điệp, còn có tấm bia nói về nghề thuốc và dựng Y Miếu, hoành phi, câu đối, 13 tấm bia, 3 chuông đồng, 1 đôi ngựa đá, ngai và bài vị, khám thờ, nhang án, cửa võng được trang trí hoa văn, long, ly, quy, phượng, tứ quý cùng điển tích Phật giáo theo lối trang trí cổ truyền. Phần gỗ được trang trí bằng các hoa văn, điển tích Phật giáo và các đề tài tứ linh, tứ quý. Chùa còn giữ được nhiều đồ thờ tự quý giá với chất liệu đồng, gỗ, gốm sứ…

Sự kiện – Thành tựu


Chùa được Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng Di tích Lịch sử Nghệ thuật Kiến trúc vào 2/10/1991.

Tham khảo


  • http://www.vista.net.vn/diem-du-lich/chua-pho-giac.html
  • http://ditichlichsu-vanhoahanoi.com/2017/10/05/chua-pho-giac/
  • https://mytour.vn/location/469-chua-pho-giac.html
Chấm điểm
Chia sẻ

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *


Banner App ChỐn ThiÊng 3 (60x90)