Chùa Phương Tòng (Tam Cương tự – Kim Động, Hưng Yên)

Chùa Phương Tòng là gọi theo tên làng, có tên chữ “Tam Cương Tự“. Tương truyền đất chùa trước đây là vùng trũng nổi lên ba gò đất, nhân dân xem là thế đất tốt nên đã dựng chùa để thờ “Thiên, Địa, Nhân”.

Kiến trúc và bài trí

Chùa được xây rất sớm, kiến trúc kiểu chữ “Đinh” gồm 3 gian Tiền đường và 2 gian hậu cung bằng gỗ lim, đến năm 1934, ngôi chùa hỏng nặng, cụ Đỗ Ngọc Tính, tú tài khoa Kỷ Dậu đứng ra chủ trì cùng nhân dân địa phương dựng lại với kiến trúc tổng thể theo kiểu nội công ngoại quốc, mặt tiền hướng Nam. Trung tâm Tiền đường có bức đại tự lớn “Tựu Thánh Đức Ông”. Trước tòa thượng điện treo bức đại tự lớn “Tây phương Thánh nhân”, hai bên cột treo câu đối sơn son thiếp vàng:

Kỳ Viên xuất pháp độ quần sinh
Đàu Suất giáng thần khai đại giác

Tòa thượng điện xây 7 cấp, bài trí các pho tượng Tam thế, Phật, đức Di Lặc, Phật Thích Ca, Bồ Tát, Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đấu v.v… được tạo tác cân xứng, hài hòa sống động.

Chùa Phương Tòng là di tích lớn, kiến trúc đẹp, kết hợp chặt chẽ giữa tính hiện đại và tính dân tộc. Trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc, chùa trở thành cơ sở cách mạng, nuôi giấu cán bộ, mở lớp huấn luyện quân sự cho lực lượng du kích… Góp phần vào việc chuẩn bị về lực lượng vũ trang cho cao trào cách mạng giành chính quyền.

Hiện vật

Hiện chùa còn lưu giữ được một số hiện vật có giá trị mỹ thuật như: tượng Phật bà tọa sơn, Kim Đồng, Ngọc Nữ, có niên đại khá sớm được tạo tác đẹp. Một chuông đồng treo trên Tam quan đúc năm Minh Mạng thứ 21, một khánh đồng lớn, hai khám thờ và các bức đại tự lớn. Hàng năm, nhân dân địa phương mở hội chùa vào ngày mồng 9 tháng Giêng.