Giới thiệu
Nhân dân địa phương cho biết, nơi đây xưa kia gọi là “Trang Hoàng Xá”, sau có nhiều người họ Trịnh về khai phá mở mang làng xóm nên đổi thành “Trịnh Xá”. Văn bia của chùa Hoàng Mai ghi: “Xã Trịnh Xá, huyện Thủy Đường, phủ Kinh Môn”. Chùa Trịnh Xá, tên chữ là Hoàng Mai tự, thuộc thôn Trịnh Xá, xã Thiên Hương, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng. Theo văn bia, năm 1641 chùa Trịnh Xá đã được xây dựng. Tấm bia cổ nhất của chùa là Hoàng Mai tự bi, khắc năm Dương Hòa thứ 7 (1641) đời Lê Thần Tông (1619 – 1643).
Tục truyền “Sư tổ Giác Linh” (mất ngày 15 tháng 3 âm lịch) là người trụ trì đầu tiên tại chùa Trịnh Xá. Theo bia khắc năm 1641 kể trên thì thiền sư Tăng Thống (tự là Mậu Tín, pháp hiệu Dụ Nghiêm) và vãi Đào Thị Cương (hiệu Từ Thái) xuất gia tu hành, trụ trì ở chùa Trịnh Xá cùng một số người có công khai sáng chùa, làm mới tiền đường, trùng tu thượng điện, tòa thiêu hương…
Hiện vật
Chùa Trịnh Xá hiện còn lưu giữ 12 tấm bia đá có giá trị như: Bia niên hiệu Chính Hòa thứ 4 (1683), bia niên hiệu Chính Hòa 12 (1691), bia niên hiệu Chính Hòa thứ 14 (1693), bia niên hiệu Vĩnh Thịnh thứ 6 (1710); bia niên hiệu Bảo Thái thứ 2 (1721); bia niên hiệu Vĩnh Khanh sơ niên (1729); bia niên hiệu Long Đức thứ 2 (1733). Vào thời Nguyễn có các bia dựng vào các năm 1874,1880,1883 và 1913.
Khu vườn bia, hiện có 13 tấm bia đã được Viện nghiên cứu Hán Nôm dập chữ và dịch nghĩa. Khu vườn tháp có 5 tháp mộ các sư trụ trì; Chùa Trịnh Xá có cây thị cổ thụ những 300 – 400 năm tuổi, cành lá vãn xanh tươi, tỏa bóng mát… Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, chùa Trịnh Xá là nơi đi về và nuôi giấu cán bộ, bộ đội, du kích… Dưới tượng Hộ Pháp có căn hầm bí mật nuôi giấu cán bộ Việt Minh. Năm 1997 trở đi, dưới sự trụ trì của Đại đức Thích Tục Thành, chùa Trịnh Xá được trùng tu, tôn tạo và xây mới các hạng mục như: Phật đường, Tổ đường, Đền Mẫu, Vườn Tháp và một số công trình phụ cận…
Chùa Trịnh Xá hợp với đình làng tạo thành “Cụm đình – chùa Trịnh Xá” được công nhận là Di tích Lịch sử-Văn hóa cấp Quốc gia (ngày 24/01/1992)
