Vị trí địa lý
Ngôi Đền Hạ là một công trình kiến trúc của khu di tích quần thể Đền Hùng toạ lạc tại thôn Cổ Tích, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.
Lược sử
Tương truyền là nơi mẹ Âu Cơ trở dạ sinh ra một bọc trăm trứng, nở ra trăm người con, nguồn gốc của cộng đồng người Việt, nghĩa “đồng bào” (cùng bọc) được bắt nguồn từ đây.. Khi các con khôn lớn cha Lạc Long Quân mang theo 50 người con về vùng biển quai đê lấn biển, mở mang bờ cõi. Mẹ Âu Cơ mang theo 50 người con ngược lên vùng núi, trồng dâu, chăn tằm, dệt vải, xây dựng cuộc sống. Người con trưởng ở lại làm Vua, cha truyền con nối 18 đời đều gọi là Hùng Vương.tạo nên giòng dõi con Rồng cháu Tiên. Đền được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ XVII – XVIII được làm hai lớp theo kiểu chữ Nhị; đây là nơi thờ phụng các vua Hùng.
Chùa Thiên Quang Thiền Tự: Nằm bên phải đền Hạ, được xây dựng vào giữa thế kỷ XV. Kiến trúc ngày nay còn lại là phần tiền tế, gác chuông tám mái, xà, bẩy, chạm trổ đẹp đẽ mang dấu ấn thời Lê. Cạnh đó là cây thiên tuế khoảng 700 năm tuổi. Tương truyền khi mẫu Âu Cơ sinh bọc trăm trứng, trên trời có làn mây sáng chiếu xuống. Về sau nhân dân dựng nên chùa tại đó gọi là Thiên Quang Thiền Tự (nơi có ánh sáng trên trời dọi xuống), ngoài ra chùa còn có tên khác là Sơn Cảnh Thừa Long Tự.
Kiến trúc
Kiến trúc kiểu chữ Nhị gồm Tiền bái và Hậu cung, mỗi tòa ba gian, cách nhau 1,5 m. Kiến trúc đền Hạ đơn sơ, kèo cầu suốt, bẩy gối vào đầu kèo làm cho mái sau dài hơn mái trước, quá giang đóng trụ, mái lợp ngói mũi, người dân địa phương gọi là ngói mũi lợn. Đốc xây liền tường với hậu cung, hai bên đắp phù điêu, một bên voi, một bên ngựa. Bờ nóc phẳng và không trang trí mỹ thuật. Ngôi đền nhỏ bé cấp 4, gồm 3 gian nhỏ để thờ tự, phía trước ngôi đền có một lư hương lớn bằng đá để du khách tới cúng viếng.
Đi xuống bậc tam cấp, ở trong sân Đền Hạ có xây dựng hai cột rất to, tựa như hai bức bình phong, trên cột có khắc chữ cổ, phía trên được chạm khắc hoa văn hình rồng cực kỳ đẹp mắt.
Ngay phía dưới chân đền Hạ là nhà bia, được xây dựng theo kiểu hình lục giác. Trong nhà bia đặt một bia đá ghi lại những lời dặn của Hồ Chí Minh trong lần đến thăm đền Hùng vào ngày 19/9/1954.
Người xưa kể lại, Đền Hạ là nơi mà Bác Hồ Chí Minh khi trên đường về tiếp quản thủ đô có đi ngang qua nói chuyện với chiến sĩ của đại đoàn quân tiên phong rằng: “Các vua hùng đã có công dựng nước, bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
___________________________
Tiếng Anh (English)
The Den Ha is located within the complex of the Hung Temple relics in Co Tich village, Hy Cuong commune, Viet Tri city, Phu Tho province. According to tradition, this is where Mother Au Co gave birth to a hundred children, the origin of the Vietnamese community. Den Ha was built around the 17th – 18th centuries in the double-character architectural style, serving as a place of worship for the Hung Kings.
In addition, the area also has the Thien Quang Zen Monastery, built in the mid-15th century, with ancient architecture and a thousand-year-old cypress tree. Den Ha has a simple architecture, with three small halls for worship and a large stone incense burner. In front of Den Ha are two large columns carved with dragon motifs, and beneath the temple is a hexagonal house inscribed with the words of Ho Chi Minh when he visited the temple in 1954.
Den Ha is also recognized as the place where Uncle Ho once said to soldiers, “The Hung Kings have made contributions to building the country, our generation must together preserve the nation,” demonstrating the spirit of protecting the homeland.
Tiếng Trung (Chinese)
河神庙位于甘肃省千年古县灵台县的南边，距今已有一千多年历史。据传说，这是母亲神母生下百个孩子的地方，也是越南社区的起源。河神庙建于17世纪至18世纪之间，采用双字型建筑风格，是供奉雄王的地方。
此外，该地区还有于15世纪中叶建成的天光禅寺，拥有古老的建筑和千年古柏树。河神庙建筑简单，有三个小殿供奉，以及一个用大石头制成的大香炉。河神庙前有两根雕有龙图案的大柱子，庙下是一个六角形的房子，上面刻有1954年何志明访问庙宇时的话语。
河神庙还被认为是何叔叔曾对士兵说过的地方：“雄王为国家做出了贡献，我们这一代必须共同保护国家”，体现了保护祖国的精神。
Tiếng Pháp (French)
Le Den Ha est situé dans le complexe des vestiges du temple des Rois Hùng dans le village de Co Tich, commune de Hy Cuong, ville de Viet Tri, province de Phu Tho. Selon la tradition, c’est là que la mère Au Co a donné naissance à une centaine d’enfants, l’origine de la communauté vietnamienne. Den Ha a été construit aux alentours des XVIIe – XVIIIe siècles dans le style architectural à double caractère, servant de lieu de culte pour les Rois Hùng.
De plus, la région abrite également le monastère zen Thien Quang, construit au milieu du XVe siècle, avec une architecture ancienne et un cyprès millénaire. Den Ha a une architecture simple, avec trois petites salles pour le culte et un grand brûleur d’encens en pierre. Devant Den Ha se dressent deux grands piliers sculptés de motifs de dragons, et sous le temple se trouve une maison hexagonale gravée des paroles de Ho Chi Minh lors de sa visite au temple en 1954.
Den Ha est également reconnu comme l’endroit où l’oncle Ho a autrefois dit aux soldats : “Les Rois Hùng ont contribué à la construction du pays, notre génération doit ensemble préserver la nation”, démontrant ainsi l’esprit de protection de la patrie.
