Hoạt động tín ngưỡng tâm linh ở Phú Thọ như là một món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân nơi đây. Không chỉ vậy, mỗi năm nơi đây đón rất nhiều khách du lịch đến tham quan, dâng hương cho vua Hùng. Một địa điểm rất nổi tiếng mà bất cứ ai đến đây cũng ghé thăm – Đình An Thái. Trải bao thăng trầm, ngôi đình vẫn sừng sừng hiên ngang và trở thành địa điểm sinh hoạt văn hóa của nhân dân trong vùng.
Vị trí
Đình An Thái tọa lạc tại làng An Thái, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì.
Lược sử
Đình An Thái là địa danh nổi tiếng ở ngôi làng cổ – An Thái. Ngôi làng này nằm trên địa bàn Kinh đô Văn Lang – trung tâm nước Văn Lang thời kỳ các Vua Hùng dựng nước. Theo quan sát cho thấy khởi thủy ngôi đình được làm ở giữa làng, cách vị trí hiện tại khoảng 50m với kiểu dáng như hiện nay, chỉ có phần mái lợp lá cọ, xung quanh để thông thoáng, không có tường. Vào đầu thế kỷ XIX để tránh thấp trũng, lụt lội dân làng đã di dời đình tới vị trí hiện tại. Mặc dù không có ghi chép cụ thể nhưng dựa vào kiến trúc có thể thấy đình được xây dựng vào khoảng cuối TK XVIII – đầu TK XIX. Các lần trùng tu được ghi lại trên bộ khung, cụ thể: năm Bảo Đại thứ 12 (1936), năm Canh Thìn (năm 1940), năm Kỷ Tỵ (1989)…
Kiến trúc
Có thể thấy đình An Thái cũng như bao ngôi đình khác của làng Việt thường nằm trong những chuẩn mực sau: Đình tọa lạc trên đỉnh đồi cao mà trong nhân dân còn gọi là núi Đình, nhìn theo hướng Đông.
Khuôn viên đình truyền thống là Nghi môn tứ trụ.Trụ lớn trên đỉnh đắp 4 hình chim phượng nhìn ra 4 phía, chống đuôi vào nhau theo kiểu lá lật. Trụ nhỏ đỉnh đắp hình lân trong tư thế chầu vào. Tổng cổng khu vực này có 3 lối đi, 2 lối đi phụ 2 bên tạo kiểu cửa hình vòm, phía trên tạo 4 mái đao cong đắp giả ngói ống.
Bố cục đình An Thái theo kiểu chữ Nhất. Gian chính giữa bên trong tạo thượng cung khám thờ cách nền 2,70m, chia làm 2 phần: Phía ngoài đặt bát hương và đồ thờ; phía trong là nơi bày 3 cỗ long ngai, bưng vách gỗ, tạo cửa bức bàn 6 cánh, ván trần thượng cung sơn son vẽ trang trí họa tiết “Lưỡng long chầu nhật”…
Di vật
Còn rất nhiều giá trị khác được bảo tồn trong đình An Thái thể hiện trong hệ thống di vật, cổ vật có giá trị lịch sử, kỹ, mỹ thuật cổ, như: Sắc phong triều Nguyễn, ngai thờ, mũ thờ, câu đối, hoành phi, án gian, lư hương đất nung và gốm Thổ Hà…
Lễ hội
Đình An Thái không những có giá trị về mặt kiến trúc, điêu khắc dân gian thuần Việt, hệ thống cổ vật, mà còn là nơi hội tụ, trình diễn nhiều nét văn hóa phi vật thể như nghi lễ, lễ hội, phong tục, tập quán, lề thói, âm nhạc, dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian… và là nơi gắn kết của cộng đồng dân làng. Hàng năm, dân làng An Thái mở 3 kỳ tiệc lệ vào các thời gian: Kỳ tiệc ngày mùng 1 Tết Nguyên Đán, có trình diễn Hát Xoan và tổ chức các trò chơi dân gian như ném còn, đu tiên…; kỳ tiệc ngày mùng 7 tháng Giêng, trình diễn Hát Xoan tại miếu Cấm; kỳ tiệc ngày mùng 9 tháng 9 (âm lịch), dân làng rước kiệu từ miếu Cấm về đình An Thái để tế lễ, sau đó tổ chức Hát Xoan.
Tham khảo
- http://svhttdl.phutho.gov.vn/tin/dinh-an-thai-khong-gian-van-hoa-bao-ton-hat-xoan-phu-tho-di-san-van-hoa-phi-vat-the-cua-nhan-loai_533.html
- https://phutho.gov.vn/vi/le-hoi-dinh-thai
_________________________
Các ngôn ngữ khác
Tiếng Anh (English)
An Thai Temple, located in An Thai Village, Phuong Lau Commune, Viet Tri City, Phu Tho Province, is a temple of significant historical and cultural value. Built from the late 18th to early 19th century and undergoing several restorations, An Thai Temple retains its ancient and solemn charm. The temple’s architecture follows the “Nhat” character style, featuring the upper sanctum, red-tiled roof, and intricate carvings. The temple preserves many valuable relics such as Nguyen Dynasty decrees, thrones, worship hats, couplets, horizontal lacquered boards, and terracotta incense burners. Besides being a place of worship, An Thai Temple serves as a community center, hosting festivals, rituals, and cultural activities. Annually, the temple holds three major festivals: the 1st day of the Lunar New Year, the 7th day of the first lunar month, and the 9th day of the ninth lunar month, attracting many locals and tourists. An Thai Temple not only strengthens community bonds but also stands as an important cultural and spiritual destination in Phu Tho.
Tiếng Trung (Chinese)
安泰庙位于富寿省越池市凤楼乡安泰村，是一座具有重要历史和文化价值的庙宇。建于18世纪末至19世纪初，经历了多次修复，安泰庙仍保留着古老和庄严的魅力。庙宇的建筑风格为“日”字型，具有上供奉区、红瓦屋顶和精美的雕刻。庙内保存了许多珍贵的文物，如阮朝的诏书、供奉的宝座、祭祀用的帽子、对联、横幅匾额和陶制香炉。除了作为祭祀场所，安泰庙还是一个社区中心，举办节日、仪式和文化活动。每年，庙里都会举行三个主要的节日：农历新年初一、正月初七和九月初九，吸引了许多当地居民和游客。安泰庙不仅加强了社区的凝聚力，而且是富寿省重要的文化和精神目的地。
Tiếng Pháp (French)
Le temple An Thai, situé dans le village d’An Thai, commune de Phuong Lau, ville de Viet Tri, province de Phu Tho, est un temple d’une grande valeur historique et culturelle. Construit entre la fin du XVIIIe et le début du XIXe siècle et ayant subi plusieurs restaurations, le temple An Thai conserve son charme ancien et solennel. L’architecture du temple suit le style en caractère “Nhat”, avec un sanctuaire supérieur, un toit en tuiles rouges et des sculptures délicates. Le temple préserve de nombreuses reliques précieuses telles que des décrets de la dynastie Nguyen, des trônes, des chapeaux de culte, des couplets, des panneaux horizontaux laqués et des brûleurs d’encens en terre cuite. En plus d’être un lieu de culte, le temple An Thai sert de centre communautaire, organisant des festivals, des rituels et des activités culturelles. Chaque année, le temple célèbre trois grands festivals : le premier jour du Nouvel An lunaire, le septième jour du premier mois lunaire et le neuvième jour du neuvième mois lunaire, attirant de nombreux habitants et touristes. Le temple An Thai renforce non seulement les liens communautaires, mais est aussi une destination culturelle et spirituelle importante à Phu Tho.
