Vị trí
Tịnh xá Ngọc Phương tọa lạc tại số 498/1, đường Lê Quang Định, phường 1, quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh, trên một diện tích 2.500m2.
Lược sử
Tịnh xá được xây dựng vào năm 1957 do cố Ni trưởng Huỳnh Liên (Trưởng Ni giới Hệ phái Khất Sĩ) và từ đó đến nay đã trải qua nhiều lần trùng tu. Lúc đầu, Tịnh xá chỉ được xây dựng một cách đơn sơ, mái tole vách ván, nền xi-măng. Ngôi chánh điện hình bát giác với vách ván, mái lợp fibro xi-măng. Năm 1965, bắt đầu trùng tu hai dãy nhà hai bên chánh điện, tường xây, mái lợp fibro xi-măng. Từ năm 1972 đến năm 1984, tuần tự trùng tu ngôi chánh điện theo mô hình tứ giác, tường xây mái đúc và lên thêm lầu. Năm 1988, xây thêm bảo tháp Đệ nhất cố Ni trưởng Huỳnh Liên và trùng tu dãy Tăng phòng bên trái sau bảo tháp.
Kiến trúc
Tịnh xá gồm ba khối nhà hai tầng: ở giữa là giảng đường (tầng trệt) và chánh điện (lầu 1), hai bên là hai dãy Tăng phòng. Giảng đường và chánh điện rộng 12m dài 8,6m. Trước chánh điện tôn trí một tượng Bồ tát Quan Thế Âm cao 2m. Mái chánh điện đúc bê-tông dán ngói. Nội thất chánh điện trưng bày đơn giản nhưng tôn nghiêm. Ngay sau giảng đường là phòng của chư Ni, sau chánh điện là phương trượng của Ni trưởng trụ trì (năm 2019 Ni trưởng trụ trì viên tịch, phòng để dành cho quý Ni trưởng về nghỉ trong các ngày lễ hội), phòng thờ chư Tôn đức Trưởng lão Ni và chư Ni viên tịch. Bên trái là dãy Ni phòng, tầng trệt gồm phòng ở, phòng Lưu niệm Đệ nhất cố Ni trưởng, Văn phòng tịnh xá và nhà bếp. Lầu I gồm: phòng ở, nhà Cửu Huyền, sân thượng có một dãy phòng ở được xây dựng bằng vật liệu nhẹ, phần còn lại trồng hoa kiểng.
Dãy Ni phòng bên phải, tầng trệt gồm phòng phát hành kinh sách và văn hóa phẩm Phật giáo ngay sát cổng, kế là phòng khách Tăng, phòng dành cho Phật tử, kho bếp, trai đường và hầm xe. Lầu I gồm các Ni phòng. Lầu II gồm văn phòng lớp Sơ cấp Phật học, thư viện, phòng học và phòng ở.
Giá trị lịch sử
Tịnh xá Ngọc Phương cũng là nơi tu tập cho Ni giới Khất Sĩ qua các khóa An cư Kiết hạ tập trung hàng năm, các khóa học ở Học viện Phật giáo, các trường Cao Trung cấp Phật học, các lớp chuyên tu, các khóa giảng sư Cao Trung cấp do Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức. Ngoài việc củng cố, duy trì và phát huy sự tu tập và đào tạo tu sĩ trẻ, Tịnh xá Ngọc Phương cũng tổ chức kinh tế tự túc phục vụ cho công việc trùng tu, sửa chữa, cải thiện đời sống Ni chúng và các nhu cầu Phật sự khác. Chư Ni Ngọc Phương cũng hết sức quan tâm đến việc hướng dẫn Phật tử tu học qua việc tổ chức thuyết giảng giáo lý sau các thời sám hối, tổ chức cho Phật tử thọ Bát Quan Trai và cúng hội thường kỳ mỗi tháng. Ban Lãnh đạo Tịnh xá Ngọc Phương thuộc Giáo phẩm Ni giới cũng là những nhân tố tích cực qua các khóa tu truyền thống của Ni giới Hệ phái được tổ chức bốn lần trong năm.
Với sự đóng góp của Ni trưởng Huỳnh Liên nói riêng và của Ni chúng Tịnh xá Ngọc Phương nói chung cho công cuộc thống nhất của đất nước, Tịnh xá Ngọc Phương đã được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia theo Quyết định số 2754 – QĐ/BT, ngày 15/10/1994. Tịnh xá Ngọc Phương ngày nay không những là trung tâm tu học của Ni chúng Khất sĩ trong thành phố Hồ Chí Minh mà còn là nơi đào tạo Ni tài Khất sĩ cho cả nước.
- Trích theo cuốn “Di tích lịch sử văn hóa ở Thành phố Hồ Chí Minh”
