Sinh thời, Hòa thượng Hải Hiền thường xuyên, thậm chí không sợ làm phiền mọi người mà luôn luôn kể đi kể lại câu chuyện thành thật niệm Phật đắc quả của Hòa thượng Lão Đức cho mọi người nghe.
Ngài coi việc tán dương công đức của bạn tu là niềm vui, là bổn phận, là một pháp tu mà những người niệm Phật lão thực cần có.
Hòa thượng Lão Đức và Hòa thượng Hải Hiền là những người quen biết, có duyên với nhau, đều ở cảnh mồ côi cha từ nhỏ, theo mẹ đi xin ăn qua ngày, có sự cảm thông và tương thân sâu sắc.
Vào một ngày mùa đông vô cùng lạnh giá, hai mẹ con Lão Đức vừa đói vừa rét, thê lương đến chùa Kim Sơn, huyện Trí Đồng, trấn Bình Thị, đỉnh lễ và vật nài xin trụ trì chùa Kim Sơn là Pháp sư Hải Tham từ bi lân mẫn; hy vọng Pháp sư có thể thu nhận Lão Đức làm đệ tử, tạo nơi chốn để nương tựa độ nhật, tu hành. Pháp sư Hải Tham không nhận lời cho Lão Đức thế độ mà đưa đến trước tượng của Ngài Vi Đà Bồ tát để Lão Đức bái Vi Đà Bồ tát làm Thầy.
Từ chuyện này mới thấy việc thụ giới, quy y, xuất gia đầu Phật, trở thành một vị Tăng, tuy hiện thời cần phải trải qua nhiều thủ tục, nghi thức tổ chức nhất định, “Tam sư thất chứng”, cần sự chứng nhận, xác nhận của các cấp tổ đình, giáo hội… nhưng xét cho cùng thì “giới tại tâm”. Khi hành chính hóa hay hình thức hóa thì khó tránh khỏi việc làm sơ cứng tính bản chất, uyển chuyển của Phật pháp.
Xưa nay, Lão Đức rất đần độn, ngơ ngơ ngác ngác, nên mẹ của ngài gọi mắng yêu ngài là Lão Ngai (Ngai = đần độn, ngớ ngẩn). Ngôn ngữ ở vùng Nam Dương chữ Ngai và chữ Đức đồng âm cho nên tam sao thất bản, đồng âm dị tự, lưu truyền lâu lâu thì “Lão Ngai” đã biến thành “Lão Đức”. Vậy là danh xưng Lão Đức đã được xuất hiện.
Cả một cuộc đời tu hành của Ngài từ khi vào chùa cho đến khi tạ thế, thật sự không có sư phụ thế phát độ nhân, cũng không có pháp danh, càng không được thọ giới, không thụ điệp quy.
Từ đó dân chúng của trấn Bình Thị, xa đến mấy chục dặm đều biết đến, nhớ đến Hòa thượng Ngai – Lão Đức, một người xuất gia ngày ngày đều vác túi vải trên vai, đi ra bên ngoài lang thang khắp nơi, niệm Phật hóa duyên, làm công quả.
Pháp sư Hải Tham dạy Lão Đức rằng khi đi đường thì chỉ niệm A Di Đà Phật. Quả nhiên Ngài thành thực, tuyệt đối vâng lời, vừa đi hóa duyên khất thực, vừa niệm Phật. Những người phụ nữ và những đứa trẻ nghịch ngợm trong thôn, trong vùng thấy ngài đần độn, thì thường đem ngài ra làm trò cười. Hòa thượng Lão Đức cũng không giận gì cả, cứ cười hề hề, chỉ chắp tay thi lễ với người, trong miệng thì vẫn không ngừng niệm A Di Đà Phật, A Di Đà Phật…
Có người trêu trọc ngài mà nói: Này Lão Đức, ông cúi lạy một lạy, tôi cho ông lương thực. Lão Đức nói: Không có Phật tôi không cúi lạy. Người ta chỉ vào một tảng đá mà nói: Lạy đi! Bên trong đó có Phật đấy. Lão Đức buông túi vải xuống, quỳ xuống đất, dập đầu lạy tảng đá. Mọi người cảm thấy cái trò này vui nên thường xuyên trêu trọc ngài…
Thời gian trôi đi, lâu dần, vầng trán của Hòa thượng Lão Đức dập lạy mà u lại gồ lên thành một cái bao, to như một quả trứng gà lớn. Có một số người càng quá đáng hơn, chỉ vào đống phân trâu, nói với Lão Đức rằng: Bên trong này có Phật. Lão Đức nói: Có Phật tôi lạy Phật. Nói xong dập đầu xuống lạy đống phân trâu.
Một lần, có người để sợi dây lên tai của ngài rồi nói: Lão Đức! Tôi buộc ông vào đây rồi, ông không được đi lại nữa nhé. Lão Đức liền đứng ở đó khóc, cứ đứng như vậy dưới nắng mặt trời rất lâu… mãi sau mới có người đi qua, hỏi ngài vì sao khóc. Ngài nói: Tôi bị người khác trói lại rồi. Người ta hỏi ngài bị cái gì trói lại? Ngài nói: Dùng dây. Người đó nói: Dây buộc ở đâu? Ngài nói: Buộc ở lỗ tai rồi. Người qua đường lấy sợi dây từ trên tai ngài xuống, nói với ngài: Tôi cởi ra cho ngài rồi đấy, ngài có thể đi đi. Lão Đức lập tức ngưng khóc, lại cười, rồi chấp tay niệm Phật thi lễ với người đó…
Mỗi lần Lão Đức đi hóa duyên trở về tự viện, thì đầu tiên là đến quỳ lạy trước tượng Vi Đà Bồ tát, rồi thưa với Bồ tát rằng: Sư phụ! Con đã trở về rồi! Sau đó, đem những đồ vật, tịnh tài hóa duyên được lên chính điện cúng Phật, rồi thỉnh thị Pháp sư trụ trì…
Ban ngày, ngài đi lang thang ra ngoài hóa duyên. Ban đêm, ngài quỳ lạy Vi Đà Bồ tát, một lòng niệm Phật, nhiễu Phật, ngắm Phật, quanh năm suốt tháng, ngày nào cũng vậy…
Đầu tháng Chạp năm 1954, Hòa thượng Lão Đức bị bệnh, nhưng từ chối không dùng thuốc thang. Ngài liên tục hỏi: Ngày nào là ngày mùng Tám tháng Chạp? Mỗi ngày đều hỏi mấy lần, Pháp sư Hải Tham hỏi riêng ngài rằng: Thầy cứ hỏi mùng Tám tháng Chạp làm gì vậy? Hòa thượng Lão Đức trả lời: Sư phụ tôi nói với tôi rằng, ngày mùng Tám tháng Chạp, có Đức A Di Đà Phật đến đón tôi đi… Pháp sư Hải Tham thầm nhớ trong tâm…
Chẳng mấy chốc đã đến ngày mùng Tám tháng Chạp. Hòa thượng Lão Đức âm thầm, miên mật niệm Phật, không hỏi gì nữa. Thời khắc điểm, có người nói với ngài, hôm nay chính là ngày mùng Tám tháng Chạp, rốt cuộc thầy muốn làm gì vậy? Lão Đức nghe xong câu này, hình như rất ngạc nhiên mà nói: Vậy sao!? Vậy tôi đi đây!
Ngài nhờ người đem đến một cái bồn nước, tắm rửa sạch sẽ, thay y phục ngồi ngay ngắn, niệm Phật mà tịch.
Hai năm sau khi Hòa thượng Lão Đức vãng sinh rồi, vẫn có một thuyết được lưu truyền rằng, có vài thương gia đến Vũ Hán làm ăn, họ ở đầu phố Vũ Hán thì gặp một Hòa thượng đang vác túi vải trên vai đi hóa duyên. Mọi người nói vị này giống Lão Đức nên đã đến chào, hỏi rằng: Lão Đức! Sao ngài lại đi đến Vũ Hán vậy? Hòa thượng ngây ra, nhìn họ cười mà nói rằng: Đi hóa duyên đấy mà. Mọi người nói: Hãy cùng chúng tôi đi về thôi. Hòa thượng nói: Mấy hôm nữa tôi mới về…
Khi mấy thương gia từ Vũ Hán trở về, họ nói với người dân trấn Bình Thị là ở đầu phố Vũ Hán đã gặp được Hòa thượng Lão Đức, thì mới biết rằng Lão Đức đã vãng sinh được hai năm rồi…
Vậy nhưng, nhóm thương gia một mực khẳng định rằng người mà họ gặp được chính là Hòa thượng Lão Đức. Câu chuyện này tất cả mọi người xuất gia ở Nam Dương, ai cũng biết.
Trong sách “Đồng Bách huyện chí”, cũng có ghi chép lại: “Hòa Thượng Lão Đức tự là Truyền Thực ở chùa Kim Sơn, trấn Bình Thị, bản tính ngây ngô, đi vệ sinh không biết tránh né người khác, không biết đói khát, đi thẳng về phía trước không quay đầu lại, không dừng lại nhìn, hành tích kỳ lạ, khiến người ta khó đoán. Hàng ngày đi hóa duyên trong thôn, làm trò cười cho phụ nữ và trẻ con. Buổi tối lễ bái đức Vi Đà, cả đêm không ngủ, mỗi lần lạy Phật đầu đụng đất phát ra tiếng, đến nỗi trán sưng gồ lên thành cục, cứ vậy quanh năm suốt tháng, mười mấy năm ròng …”
“Mùa đông năm 1954, Hòa thượng Lão Đức bị bệnh, nằm trên giường, từ chối thuốc thang, mỗi ngày đều hỏi ngày nào là ngày mùng Tám tháng Chạp. Mọi người thành thật trả lời, đến đúng ngày mùng Tám tháng Chạp, thì lão Hòa thượng Lão Đức tắm rửa, thay y phục, ngồi ngay ngắn niệm Phật mà tịch…”
Đại cương, toát yếu có thể thấy, chư Hòa thượng Lão Đức, Hải Hiền, Hải Khánh – sư đệ của Hòa thượng Hải Hiền, đều chỉ một lời, chỉ dùng một câu Phật hiệu mà đắc quả. Phương pháp tu hành của các ngài chỉ là niệm Phật, lạy Phật và nhiễu Phật. Cuộc sống của các ngài không rời Phật hiệu, công việc của các ngài cũng không rời Phật hiệu. Đối với người, đối với vật, Phật hiệu không bao giờ gián đoạn. Chỉ có lúc ngủ là không niệm Phật, sau khi tỉnh dậy, Phật hiệu lại được tiếp nối…
Các Ngài niệm Phật thành thói quen, trong tâm thật sự có A Di Đà Phật. Đây là tấm gương rất sáng cho những người tu Pháp môn niệm Phật noi theo./.
