Chầu Bé Bắc Lệ là vị Chầu Bà thứ 11 trong Thập Nhị Vị Chầu Bà của Đạo Mẫu Tứ Phủ. Chầu Bé Bắc Lệ nổi tiếng anh linh giúp dân giúp nước trên miền Hữu Lũng Lạng Sơn. Sau đây là một số đặc điểm nhận biết người có căn Chầu Bé Bắc Lệ.
“Kim chi ngọc diệp rành rành
Chầu bé Bắc Lệ giáng sanh hạ trần”
Thời gian khánh tiệc
Ngày 12 tháng 9 âm lịch hàng năm là khánh tiệc của Chầu, du khách tứ phương lại sắm sửa đồ lễ hành hương về miền xứ Lạng để chầu bà.
Hầu giá
Chầu Bé Bắc Lệ cùng với Chầu Đệ Nhị Thượng Ngàn và Chầu Lục Cung Nương, là một trong ba vị Thánh Chầu trên Thượng Ngàn hay về ngự đồng nhất. Những người có căn Chầu Bé Bắc Lệ khi hầu thường dâng Chầu áo đen cũng có khi là áo xanh chàm, hay như trước đây chầu chỉ mặc quần và áo ngắn đến hông, chân đi xà cạp, trên vai đeo gùi hoa.
Khi chầu về đồng thường khai quang rồi múa mồi và chứng tòa Sơn Trang trong khai đàn mở phủ, sang khăn cho tân đồng hoặc chứng mâm giầu trình.
Bản văn
Bản 1
“Trên sơn lâm ngôi cao mát mẻ
Con thỉnh mời chầu bé ngự chơi
Ai lên tới Cao Sơn xứ Lạng
Hỏi thăm đền chầu bé nơi nao
Hỏi ra Bắc Lệ đi vào
Ngôi đền chầu ngự thấp cao mấy tầng
Ngàn cỏ hoa nghiêng mình rủ lá
Bầy chim muông bách thú quỳ tâu
Chim oanh ríu rít bên lầu
Phượng Hoàng tung cánh về chầu Động Tiên
Vượn trên non ru con rầu rĩ
Thú lâm sơn cảnh đẹp tự nhiên
Một bầu gió mát trăng thâu
Đàn thông réo rắt bên mình suối reo
Đường uốn khúc quanh đèo dốc núi
Núi hiểm nghèo cát sỏi đá ong
Một bầu sơn thuỷ thong dong
Công Đồng Bắc Lệ, Kỳ Cùng Lạng Sơn
Trăm thứ quả mang về tiến Mẫu
Hái rau bi, củ đậu măng tươi
Cơm lam, rau sắng củ mài
Ngô khoai đỗ lạc sắn đồi rượu tăm
Bạn tri âm động đào tả hữu
Áo xanh chàm yểu điệu vào ra
Gót tiên quẩy lẵng hái trà
Chân quấn xà cạp nón tu lờ,dao quai
Miệng chầu cười trăm hoa đua nở
Chầu phán tiếng Nùng, tiếng Thổ tiếng Kinh
Đàn thông dạo khúc thanh bình
Xênh ngô sáo trúc tính tình hoà ca
Thường dạo cảnh Bảo Hà Trái Hút
Đền Đông Cuông Đức Đại tối linh
Tuyên Quang cảnh trí hữu tình
Núi rừng Mẫu ngự, thác ghềnh cỏ hoa
Ngự cung cấm một toà thạch động
Đền Ỷ La lồng lộng ngôi cao
Cây Xanh chầu mắc võng đào
Mỏ Than chầu ngự thấp cao mấy tầng
Cảnh núi rừng đèo heo hút gió
Thú sơn lâm hoa cỏ tốt tươi
Minh Lương suối lượn quanh đồi
Chầu thường dạo cảnh khắp nơi hữu tình
Lai Châu, Suối Rút Hòa Bình
Đỉnh non Bắc Kạn một mình cheo leo.”
Bản 2
“Kim chi ngọc diệp rành rành
Chầu bé Bắc Lệ giáng sanh hạ trần
Núi xếp núi mấy tầng cao thấp
Cây chen cây tràn ngập màu lam
Đền thờ chầu bé trên ngàn
Có con suối nhỏ bắc ngang chân đồi
Đàn cá lội đua bơi rẽ sóng
Nước long lanh in bóng trăng thu
Ngàn thông cất tiếng hát ru
Hoa thơm quả ngọt bốn mùa ngát hương
Chầu bé thượng Thổ Mường là gốc
Áo tứ thân khăn lục đội đầu
Đai xanh kiềng bạc túi trầu
Tay cầm dao quắm, vác bầu nước khe
Dận hải sảo, đầu cài trâm trí
Vòng kim cương tam khí lồng tay
Hây hây mặt nước vơi đầy
Đẹp như hoa nở trước ngày đấu xuân
Tuổi Chầu bé đang tuần trăng độ
Phép sơn trang đức tổ ban truyền
Phép tiên biến lá làm thuyền
Bẻ ba tàu cọ giả hàng bán chơi
Bạn Thổ Mán nơi nơi tìm đến
Vượt cửa ngàn cung tiến quả hoa
Tử Long Bảo Lạc Tam Cờ
Sông Thao sông Cả sông Bờ sông Dâu
Khắp đâu đâu nức danh Chầu Bé
Tự cổ triều quốc sử còn ghi
Danh thơm Nam Bắc trung Kỳ
Giúp dân hộ quốc độ trì bốn phương
Sắc phong tặng đại vương trường trị
Trên Bắc Lệ ngàn tú khí là nơi
Rừng già chầu đã dạo chơi
Lập ngôi đền thờ tả phượng hữu lân
Dòng sông Thương nước trong leo lẻo
Dải sông Tô uốn éo xinh ghê
Thông reo trúc mọc tứ bề
Đền thờ cao ngất trông về Bắc Ninh
Vẻ tinh tú bên ghềnh vị thuỷ
Chầu giáng đền trấn trị yêu ma.
Chầu về chắc giáng điện tòa
Khuông phu đệ tử vinh hoa thọ trường.”
