Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên là ai?
Quan Lớn Đệ Nhất là vị Quan Ông đứng đầu trong Ngũ Vị Tôn Ông – những vị Quan thay mặt Mẫu cai quản bốn cõi Thiên – Địa – Thủy – Nhạc. Có quan điểm về tâm linh Tứ Phủ cho rằng, Quan Lớn Đệ Nhất vốn là con trai cả của Ngọc Hoàng Thượng Đế (cũng có quan điểm cho rằng các Ngài là con trai của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình). Quan Lớn Đệ Nhất được coi là Ông Lớn cai quản Thượng Thiên nên còn được nhân dân ta gọi là Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên.
Thời gian khánh tiệc
Khánh tiệc đản nhật giáng sinh của Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên vào ngày 24 tháng 8 âm lịch hàng năm.
Khánh tiệc đản nhật của ngài vào 10 tháng 1 âm lịch.
Hầu giá
Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên thường ít khi về ngự đồng, chỉ những dịp có đại sự như khai đàn mở phủ, tạ phủ, hầu xông đền xông điện thì quan mới về ngự đồng. Khi ngự đồng, ông mặc áo đỏ thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ điệp trạng mã.
Thông thường khi khai đàn mở phủ, người ta phải thỉnh Quan Đệ Nhất về để pháp sư tuyên sớ điệp sau đó quan phê sớ, phú huý, công cứ rồi tuyên bố khai đàn mở phủ, hoặc quan lớn ngài còn “điểm dấu thánh” (lấy nén hương đã đốt, chấm một dấu nhỏ vào áo công đồng và khăn phủ diện của đồng tân, coi như khăn áo đã được quan lớn đánh dấu là khăn áo của con cái Tứ Phủ, khăn áo đã được “điểm dấu thánh” là của riêng thanh đồng đó, không ai được dùng chung cũng như hạn chế việc thay đổi), cũng có khi Quan Đệ Nhất chỉ về biên sớ sau đó truyền cho các quan sau mở phủ nhưng cũng có khi chính quan lớn về khai giếng mở hồ Thiên Phủ (tức mở phủ Thượng Thiên) gồm: bóc trứng, đập chĩnh, kéo cầu,…và khai quang mã đàn, hình nhân bản mệnh (hồng) và Thiên Phủ (đỏ).
Dâng lễ Quan Lớn Đệ Nhất
Khi đi lễ di tích đền Đồng Bằng, du khách hành hương gần xa và người dân địa phương thường về đền Quan Đệ Nhất để thắp hương dâng lễ cầu tài lộc và bày tỏ tấm lòng biết ơn tới vị thần linh thiêng có công phù dân vệ quốc. Khi hành hương, người ta hay sắm sửa một mâm lễ chay mặn tùy tâm. Những thức lễ tiêu biểu đó là hoa quả, cơi trầu, quả cau, xôi thịt, nén hương, giấy tiền, cánh sớ.
Bản văn
Bản văn 1
“Hương một triện chín lần soi thấu
Giãi lòng trần khải tấu linh thông
Thỉnh mời Đệ Nhất tôn ông
Lai lâm chứng giám điện trung uy hùng
Anh linh lục trí thần thông
Quyền cai tam giới uy phong phép màu
Thượng thiên xe giá lên chầu
Khâm thừa sắc chỉ công hầu ra uy
Nổi cơn mưa gió tức thì
Sấm vang tám cõi mây che ngất trời
Đượm nhuần thiên hạ đôi nơi
Thừa nhàn ông mới dạo chơi các toà
Ba mươi sáu động tiên nga
Bồng lai tiên cảnh chẳng xa chút nào
Bạn tiên dâng quả bàn đào
Rượu tiên thơ thánh thấp cao đôi tuần
Cung thương làu bậc ngũ âm
Cờ tiên đua nước bách thần nhởn nhơ
Ngọc Hoàng ngự chỉ phán ra
Bước vào bái tạ xuống qua cõi trần
Kíp đòi thổ địa long thần
Hỏi xem thiên hạ vạn dân thế nào
Sớ lên tâu nộp thiên tào
Ngọc Hoàng giá ngự ngôi cao đế đình
Dưới toà thuỷ tế long cung
Vua cha thấy mặt trong lòng yêu tin
Triều thần văn võ đôi bên
Ông tâu các việc thượng thiên lệnh hành
Xuống chầu thuỷ điện long tinh
Mười hai cửa bể cảnh thanh tú mầu
Long xà ngư biếc về chầu
Sóng xô mấy lớp nước triều mấy phen
Uy thanh trấn động kinh thiên
Phút thôi ông đã ngự lên lâm tùng
Có phen giá ngự sơn trung
Thạch bàn xe giá mây rồng tàn che
Dư muôn thú vật cầm thi
Dâng hoa tiến quả bốn bề xôn xao
Bạn tiên mừng rỡ đón chào
Cảnh nào là chẳng mĩ miều thanh tân
Xuống trần vui thú cõi trần
Thiên Đình có khách hồng trần dâng hoa
Dưới thuỷ tề long xà phục củng
Sơn lâm đều mến đức tôn vương
Trải qua thiên hạ bốn phương
Lòng trần khải tấu thắp hương khấn cầu
Tự nhiên ứng biến nhiệm mầu
Hoặc ai số hệ về đâu những là
Đệ tử hiến cúng hương hoa
Khấu đầu vọng bái ông đà độ cho
Sắm sanh gà lợn trâu bò
Đèn hương trầu quả thấu cho cõi lòng
Chí thành hữu cảm tất thông
Sở cầu tất ứng giáng lâm độ trì
Chữ rằng thánh giáng lưu ân
Đa tài đa lộc thiên xuân thọ trường.”
Bản văn 2
“Bóng kim ô ánh vàng choi chói
Cõi trăng già vời vợi ngôi cao
Trời xanh vằng vặc ngôi sao
Mây tuôn năm sắc đỏ đào bốn phương
Phóng hào quang khắp hòa thiên hạ
Vầng nguyệt soi chiếu cả hư không
Bốn mùa xuân hạ thu đông
Muôn dân mới biết âm dương phép màu
Trên thượng lầu Ngọc Hoàng thái cực
Dưới bách thần chầu chực hôm mai
Ngọc Hoàng ngự cảnh thiên thai
Đền rồng cao ngất cửa đài trang nghiêm
Mới ứng điềm rồng bay phượng múa
Tứ lân vờn thất bộ sao sa
Tám nghìn tiên nữ bách hoa
Sớm khuya chầu chực vua cha Ngọc Hoàng
Trong đền vàng hương bay trầm xạ
Ngoài thành mây khói tỏa nguy nga
Mây rồng năm thức phủ che
Thánh hoàng thái hậu tức thì thụ thai
Năm Bính Dần mồng mười tháng tám
Thái hậu bà sinh giáng tôn ông
Bách quan vọng bái cửu trùng
Châu phê long bút sắc phong thái hoàng
Trên thượng giới tôn quan giáng thế
Vâng sắc trời cứu thế độ dân
Sắc vua phong Thượng đẳng linh thần
Khắp thiên hạ muôn dân đảo cầu.
Trong tám cõi cửu châu vọng bái
Quan độ cho quốc thái dân an
Khâm thừa sắc lệnh vua ban
Sổ sinh, sổ tử liệt hàng châu phê
Đủ mọi bề tài kiêm văn võ
Trong bách thần nào có nhường ai
Lược thao văn võ toàn tài
Đình thần tứ phủ nào ai dám bì
Đức dung nghi bẩm sinh tài thánh
Biến lạ thường đức tính tinh anh
Uy gia khắp hết thiên đình
Làm mưa làm gió mở thành, khai sông
Chuyển trời đất mưa tuôn chớp lói
Nổi cơn giông cây cối đổ xô
Mây tuôn gió thổi mịt mù
Muôn loài quỷ mị làm cho rụng rời
Vang tiếng sét Ông sai lôi giáng
Qúy cùng tà phách tán hồn bay
Tôn quan vạn phép ai tày
Sông Ngân cũng vượt bề dày cũng qua
Gỗ chò hoa sai quân lên lấy
Các cửa ngàn đâu đấy đều kinh
Chúa mường chúa mán thần linh
Thượng ngàn các cửa phục tình làm tôi
Mới thử chơi mưa sa bão giật
Qúy cùng tà xiêu bạt tán đi
Có phen ngự xuống đan trì
Voi vàng ngựa bạc tức thì thưởng quân
Có phen dạo non nhân nước trí
Cảnh bầu trời sơn thủy long lâu
Tôn quan giá ngự thượng chầu
Khuông phù đệ tử sở cầu tòng tâm.”
Chính điện Quan Lớn Đệ Nhất thuộc quần thể di tích lịch sử đền Đồng Bằng tọa lạc tại thôn Đồng Phúc, xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình. Đền Đồng Bằng còn là nơi ghi dấu tích Quan Lớn Đệ Nhất được cử làm tướng giúp Phạm Vĩnh dẹp giặc.
Ngoài ra, đền Tĩnh – ngôi đền này cũng nằm trong quần thể di tích lịch sử văn hóa Đền Vua Cha Bát Hải, cách đền Đồng Bằng 200m và được xây dựng từ thời Hùng Vương thứ 18. Tương truyền xưa kia, vị trí của ngôi chùa là nơi Quan Đệ Nhất thường lui tới nghỉ ngơi sau những ngày làm quan trong triều. Ngôi đền được lập tại chính nơi này để tưởng nhớ công ơn của Ngài. Trải qua thời gian dài bị phong hóa do thiên tai, ngôi chùa đã được trùng tu và xây dựng khang trang hơn trên nền đất cũ. Trong chùa, ngoài điện có tượng Quan Lớn Đệ Nhất Long Phụng. Ngoài ra, tại cung cấm còn có tượng Quan Đệ Nhất mới mặc áo đỏ thêu rồng.
