Chùa Đức Hậu (Sóc Sơn – Hà Nội)

Trong lịch sử hình thành và phát triển phải mất hàng ngàn năm để có một tôn giáo ra đời tồn tại mãi với thời gian và trải qua hàng trăm năm để có một nơi cổ tự ghi dấu giữa làng quê Bắc Bộ. Đến với di tích đình chùa Đức Hậu, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng và lưu lại những hình ảnh đẹp trong một công trình kiến trúc cổ tiêu biểu đậm chất Á Đông. Ngoài ra còn được hiểu thêm về những câu chuyện lịch sử dân tộc, được thỏa mãn nhu cầu tâm linh và chìm đắm trong không gian lễ hội với nhiều hoạt động văn hóa – tín ngưỡng.

Vị trí

Nhắc đến huyện ngoại thành Sóc Sơn người ta thường nghĩ ngay đến một địa điểm du lịch và văn hóa được nhiều người yêu thích đó chính là Chùa Đức Hậu. Đây là là một di tích lịch sử thiêng liêng nằm ở vùng ngoại ô Hà Thành, thuộc địa bàn thôn Đức Hậu, xã Đức Hòa, huyện Sóc Sơn cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 40km. Cùng với những nét đặc sắc của quần thể kiến trúc mang nhiều ý nghĩa lịch sử và độ nổi tiếng đã được nhiều báo nước ngoài khen ngợi. Địa điểm này dần trở thành nơi tham quan để mọi người đến chiêm ngưỡng nghệ thuật cũng như tìm hiểu văn hóa của làng quê Bắc Bộ lâu đời.

Lược sử

Theo lời kể của những cụ ông cụ bà trong thôn thì Chùa Đức Hậu được xây dựng từ rất lâu đời nhưng không ghi dựng năm nào. Tuy nhiên, theo các chuyên gia khảo cổ của nước ta chùa có thể được xây dựng dưới thời Lê Trung Hưng cuối thế kỉ XVII – đầu thế kỷ XVIII). Đây là nơi thanh tịnh để các Phật tử đến chiêm bái, vãn cảnh, dâng những nén hương thơm lên Phật Tổ, Thánh Mẫu cầu mong sức khỏe, bình an.

Kiến trúc

Về kết cấu Chùa Đức Hậu Nằm trên một không gian thoáng đãng với thế đất “Minh đường tụ thủy, tả thanh long – hữu bạch hổ” mặt bằng chùa dựng hình chữ Đinh, gồm Tiền đường xây bít đốc tay ngai trụ trước và phần Thượng điện; phía trước sân gạch và xây cổng một cửa.

Tiền đường gồm 7 gian 2 dĩ, gồm 16 cột gỗ – các cột ở gian giữa vuông, còn 4 cột sát tường tròn. Các cột hiên xây gạch. Phía trước 5 gian làm cửa bức bàn, gian đầu hổi có cửa sổ chữ nhật trổ hình chữ. Các vì kèo theo kiểu thượng chồng giường ở trên, chồng xà ở dưới ở hai vì đốc. Các vì giữa kiểu thượng giá chiêng, trụ kẻ đầu, xà con nhị đè quá giang gối cột, trung cốn ván đè xà nách gối tường cả trước sau.

Thượng điện nối liền Tiền đường, bằng nóc với tiền đường, gồm 5 gian 4 vì kèo 8 cột gỗ vuông, đốc không có vì kèo mà gối tường. Các vì là kiểu quá giang, một trụ đỡ kèo suốt. Chỉ có vì giáp tiền đường làm kiểu gái chiêng gánh thượng lương, dưới là cốn ván trên xà gối tường. Hai bên thượng điện có hành lang rộng, dọc hành lang có trụ đỡ mãi.

Nghệ thuật trang trí của chùa Đức Hậu đạt đến mức hoàn mỹ, các hoa văn được trang trí chủ yếu ở tiền đường vào 2 vì giữa. Ở phần chính giữa nối với Thượng điện có bức cửa võng được chạm trổ cầu kì, phía trên cửa võng có trạm hổ phù và triện cúc dây, hai cốn nách trạm hình tam li hóa hí cầu rất sinh động. Các vì khác có các họa tiết chạm nổi các đề tài hóa long v.v…

Lễ hội

Lễ hội truyền thống được tổ chức vào các ngày từ 4-6 tháng 9 Âm lịch hàng năm. Đến với các lễ hội của chùa du khách sẽ được trải nghiệm vào các hoạt động vui chơi truyền thống náo nhiệt như nghi lễ tế thành hoàng, những hình thức diễn xướng như hát quan họ, múa song quạt, múa kiếm và các trò chơi dân gian như: chọi gà, đu quay, ném vòng cổ chai…

Di vật

Chùa Đức Hậu là nơi lưu giữ những di vật quý có giá trị nghệ thuật cao. Tiêu biểu có thể kể đến như:

Các bức phù điêu, các mảng chạm nổi bong kênh kiểu rồng có tai và nhiều thú vật như hươu, chuột, sóc, các loại rồng mình thú với hình người trên đầu rồng, phụ nữ cưỡi rồng.
1 bức phù điêu gỗ mang phong cách nghệ thuật điêu khắc dân gian, chạm hình Thánh Tam Giang với mẹ và em gái.

Đến với chùa Đức Hậu du khách không chỉ được chiêm ngưỡng và lưu lại những hình ảnh đẹp trong một công trình kiến trúc cổ tiêu biểu đậm chất Á Đông. Được cảm nhận một cảm giác thanh tịnh, bình yên và linh thiêng cực độ. Ngày 10-3-1994, Bộ Văn hóa và Thông tin đã xếp hạng đình (và chùa) Đức Hậu là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.