Tên gọi
Chùa Linh Thông có tên chữ là Linh Thông Tự. Người dân thường quen gọi theo tên thôn là chùa Trung Oai, vì đây là ngôi chùa lớn nhất và nổi tiếng nhất trong địa bàn xã Tiên Dương.
Trung Oai là một trong sáu thôn thuộc xã Tiên Dương – đơn vị anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Xưa kia, Trung Oai có tên là Oai Nỗ Thượng. Nhân dân ở đây hay gọi là Oai Nỗ Trung. Tên của làng gắn với truyền tích vua Thục Phán thử nỏ thần tại gò Đống, bắn từ xã Cổ Loa Trang. Đó chính là phát nổ đầu tiên thử nghiệm xa nhất, khi Triệu Đà đem quân xâm lược nước ta, những phát nỏ này đã diệt tan quân Triệu.
Lược sử
Chùa do các thiền sư thuộc dòng Tào Động Việt Nam xây dựng vào thời Hậu Lê thế kỷ 18. Năm 1897, Chùa được Hoà Thượng Thích Chính Bỉnh đời thứ 11 chùa Hòe Nhai cùng nhân dân phật tử địa phương và thập phương công đức trùng tu. Xưa, chùa tọa lạc tại bãi Chùa cũ phía Bắc của xóm giữa thôn Trung Oai. Cách đây hơn 100 năm, nhân dân địa phương chuyển về địa điểm như hiện nay.
Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, Chùa Linh Thông là một cơ sở cách mạng, nuôi giấu du kích. Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, chùa Linh Thông là nơi chứa lương thực phục vụ cách mạng và là nơi đón tiếp các đồng chí thương bệnh binh từ chiến trường miền Nam ra điều dưỡng.
Trong thời bình, nhà chùa vận động nhân dân tích cực tăng gia sản xuất, xây dựng nông thôn mới. Ngoài thờ Phật, chùa còn thờ Mẫu, thờ Đức Thánh Trần, thờ Tổ… theo tín ngưỡng dân gian và thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta. Chùa thôn Trung Oai là một di tích tín ngưỡng gắn bó mật thiết với đời sống nhân dân mang trong mình những giá trị về mặt lịch sử, văn hoá kiến trúc, nghệ thuật. Một di tích xứng đáng được trân trọng, bảo vệ và gìn giữ.
Trụ trì, chư tăng tại chùa
- Năm 1921, trụ trì chùa lúc đó là sư Liêm cùng với ông Nguyễn Doãn Chấy ở thôn Trung Oai chiêu binh mộ tướng, mua sắm vũ khí nổi dậy chống thực dân Pháp. Sự việc bị bại lộ, sư Liêm bị địch bắt đưa lên máy chém. Những năm sau đó, sư Vân và sư Cử cùng trụ trì chùa đều tham gia cách mạng. Sư Cử tòng quân tham gia lực lượng vũ trang, còn sư Vân ở lại chùa tham gia lực lượng du kích địa phương.
- Năm 2000, Hoà Thượng Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội, trụ trì chùa Liên Phái (Hà Nội) được nhân dân phật tử địa phương thỉnh về kiêm nhiệm trụ trì chùa cho đến nay.
Kiến trúc
Trước khi xây dựng, chùa chỉ còn lại ngôi Tam bảo ba gian, cấp bốn bằng gỗ xoan và nhà thờ Tổ bảy gian đã xuống cấp. Hiện nay, Chùa Linh Thông mới gồm những hạng mục: chính điện thờ Tam Bảo, ngôi Tổ đường, Nhà thờ Mẫu và Tam quan của chùa, được xây dựng trong khuôn viên rộng theo kiến trúc phật giáo truyền thống.
Các công trình của chùa được làm toàn bộ bằng kết cấu gỗ tứ thiết. Tam bảo chùa có mặt bằng chữ công, kết cấu các bộ vì làm lối thượng giá chiêng, hạ chồng rường, với 4 hàng chân cột. Các mảng chạm trang trí đậm đặc nhưng thanh thoát đã làm giảm nhẹ sự nặng nề của bộ khung, tăng giá trị thẩm mỹ của kiến trúc.
Sự phong phú của các đề tài, sự chặt chẽ trong bố cục và sự sinh động trong nội dung được thể hiện trên từng chi tiết đề tài và rất hợp lý trên các bộ phận kiến trúc khác nhau. Nó được biểu hiện ở các đường nét chạm lộng, bong kênh và các đề tài trang trí các hình rồng mây, rồng lá. Các bức cốn rường và đầu gian giữa tòa tiền đường được chạm trổ công phu, thể hiện bàn tay khéo léo của người nghệ nhân.
Di vật
Chùa vẫn lưu giữ được những di vật, cổ vật, đồ thờ tự cùng các khấu kiện kiến trúc, chứa đựng nhiều thông tin về khoa học, lịch sử văn hóa xã hội.
Giá trị nghệ thuật điêu khắc của di tích chùa Trung Oai được thể hiện qua hệ thống di vật gỗ. Điểm xuyết trên các bộ phận kiến trúc là một hệ thống hoành phi, câu đối, cuốn thư, cửa võng. Với nội dung ca ngợi về chùa Trung Oai và cảnh đẹp của địa phương nơi đây. Các bức y môn, cửa võng được chạm khắc với các đề tài “Tứ linh”, “Tứ quý” và hệ thống tượng tròn.
Bằng kỹ thuật chạm nổi kết hợp với chạm lộng tinh tế, người nghệ nhân đã thể hiện các đề tài hết sức chau chuốt, khiến cho các hình tượng trang trí nổi lên một cách sống động.
Bộ sưu tập tượng thờ ở chùa Trung Oai còn lại không nhiều, nổi trội như một số ngôi chùa khác, nhưng các pho tượng đều có những giá trị nhất định trong một khuôn thức chung.
Lễ hội
Lễ hội chùa Trung Oai được tổ chức vào ngày 20 tháng giêng hàng năm nhằm tôn vinh những giá trị tư tưởng sâu sắc của đức Phật, đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của nhân dân. Trong lễ hội có diễn ra nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ, TDTT và các trò chơi dân gian, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tới dự, góp phần tạo nên nét đẹp truyền thống văn hóa của địa phương.
Hoạt động – Sự kiện
Sáng 4/2/2009, Giáo hội Phật giáo Việt Nam, chính quyền địa phương thôn Trung Oai, xã Tiên Dương, huyện Đông Anh (Hà Nội) long trọng tổ chức lễ khánh thành chùa Linh Thông. Dự lễ có các vị lãnh đạo Giáo hội phật giáo Việt Nam, Ban Tôn giáo Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, Bộ Ngoại giao cùng chư tôn Hòa thượng, Thượng tọa, đại đức, tăng ni, phật tử, khách thập phương và đông đảo nhân dân.
Ngày 21/2/2018, Phó Chủ tịch UBND Tp.Hà Nội Ngô Văn Quý ký Quyết định số 840/QĐ-UBND về việc xếp hạng di tích Lịch sử – Kiến trúc nghệ thuật chùa Trung Oai (Linh Thông tự), xã Tiên Dương, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội.
Sáng 01/4/2018, UBND xã Tiên Dương và nhân dân thôn Trung Oai long trọng tổ chức đón nhận Bằng di tích lịch sử – kiến trúc nghệ thuật cấp Thành phố.
Tham khảo
- Chùa Trung Oai, xã Tiên Dương đón nhận Bằng di tích lịch sử cấp Thành phố, https://donganh.hanoi.gov.vn/van-hoa-xa-hoi/-/view_content/2414137-chua-trung-oai-xa-tien-duong-don-bang-di-tich-lich-su-cap-thanh-pho.html
- Lễ hội Chùa Trung Oai xã Tiên Dương Xuân Kỷ Hợi 2019, https://donganh.hanoi.gov.vn/tin-tuc-su-kien/-/view_content/3964693-le-hoi-chua-trung-oai-xa-tien-duong-xuan-ky-hoi.html
- Hà Nội, công nhận chùa Linh Thông là di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật, https://phatgiao.org.vn/ha-noi-cong-nhan-chua-linh-thong-la-di-tich-lich-su-kien-truc-nghe-thuat-d30373.html
- Khánh Thành chùa Linh Thông, https://nhandan.com.vn/di-san/Kh%c3%a1nh-th%c3%a0nh-ch%c3%b9a-Linh-Th%c3%b4ng-526264/
