Tên gọi
Chùa Nam Dư Thượng được xây năm 1622, tên chữ: Nghiêm Thắng Tự.
Lược sử
Nghiêm Thắng Tự là một ngôi chùa cổ của làng Nam Dư Thượng, trước năm 2004 thuộc xã Trần Phú, huyện Thanh Trì, nay thuộc phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội. Căn cứ trên tấm bia đá dựng tại chùa với nội dung bài văn khắc mang niên đại Vĩnh Tộ thứ 10 (tức năm 1628 dương lịch) thì chùa được xây dựng năm 1622, vào đầu thời Lê Trung hưng.
Chùa thờ Phật và 2 vị nữ thần có công lớn với địa phương là: Hoàng thái hậu Trương Thị Niếu, Hoàng thái hậu là người trung thành với nhà Lê, bị quân Mạc đuổi theo lật thuyền giết chết. Và vương phi chánh cung Nguyễn Thị Ngọc Tú. Vợ nguyên soái thống quốc chính Thanh Đô Vương Trịnh Tráng. Chánh cung Nguyễn Thị Ngọc Tú có công bỏ tiền của ra thuê nhân công quai đê lấn bãi sông Hồng có trên 200 mẫu ruộng cho dân cày cấy. Bà cũng là người bỏ tiền của xây dựng ngôi chùa này vào năm Vĩnh Tộ 4 (1622).
Kiến trúc
Khuôn viên chùa rất rộng. Tam quan cũ có dáng vẻ kiến trúc thời Nguyễn với ngũ môn khá lớn, cổng giữa gồm 3 tầng mái cong, vòm cuốn, mặt nhìn về hướng tây. Sau tam quan là sân trước dẫn tới tòa tiền đường xây kiểu truyền thống với hàng hiên rộng 5 gian. Du khách bước vào sẽ thấy gian giữa kết nối với hậu cung bằng ống muống sâu 3 gian thành hình chuôi vồ.
Phía bên trái sân trước có ngôi miếu nhỏ, sau miếu là văn chỉ của thôn Nam Dư Thượng. Toà nhà thờ Mẫu nằm sát chùa chính, gồm 3 gian ngoài và 2 gian ống muống, nơi đặt khám thờ và một số tượng Mẫu. Cạnh nhà Mẫu là nhà Tổ gồm 3 gian thờ, liền với 3 gian phòng ở và phòng khách… Bên hữu vườn sau có một tháp mộ cổ. Bên tả là ao sen với một thủy đình mới xây.
Di vật
Trong chùa Nam Dư Thượng hiện nay có tới hơn 30 pho tượng tròn. Các tượng Phật và Bồ tát được đặt thành 5 tầng trên thượng điện của tòa tam bảo. Dọc ống muống là các pho tượng của Nhị vị Hộ pháp và Thập điện Diêm vương. Hai gian bên của tiền đường cũng bày tượng Thánh Tăng, Đức Ông và các thị giả. Cách bố trí và thứ tự giống như ở các ngôi chùa Việt Nam theo hệ phái Bắc tông.
Ngoài tấm bia đá niên hiệu Vĩnh Tộ, chùa còn giữ được 16 bức hoành phi, 10 đôi câu đối, 2 bản sắc phong và 3 vị hợp phong, 1 cây chuỳ đồng, 1 chiếc khánh đá, 1 quả chuông đồng, 1 kiệu bát cống, 1 cỗ kiệu võng, v.v.. Đặc biệt trong hậu cung có bày 4 bộ long ngai, bài vị thờ các vị thần và pho tượng Vương phi Nguyễn Thị Ngọc Tú.
Sự kiện – Thành tựu
Chùa đã được Bộ Văn hóa và thông tin xếp hạng di tích kiến trúc, nghệ thuật ngày 31.1.1992.
Tham khảo
- https://360.hncity.org/spip.php?article430&artsuite=#Luoc-su
- https://ladigi.vn/chua-nam-du-thuong-la-gi-chi-tiet-ve-chua-nam-du-thuong-moi-nhat-2021
- http://vietlandmarks.com/module/groups/action/view/id/1628
- https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%B9a_Nam_D%C6%B0_Th%C6%B0%E1%BB%A3ng
