Chùa Y Can (Chùa Đông Môn Tự – Trấn Yên, Yên Bái)

Chùa Y Can (Chùa Đông Môn Tự – Trấn Yên, Yên Bái)

Thông tin cơ bản

Vị trí – Tên gọi


Di tích chùa Y Can tọa lạc trên một gò thoai thoải (gọi là gò Chùa), được bao bọc bởi những cánh đồng lúa xanh ngát. Đứng tại Chùa có thể quan sát toàn bộ cảnh quan làng xã. Chùa Y Can nằm trên điểm đường ra bến đò nối liền với thị trấn Cổ Phúc nên rất thuận tiện cho nhân dân đến chiêm bái, tham quan tại chùa.

Di tích lịch sử-văn hóa Chùa Y Can thuộc thôn Hòa Bình, xã Y Can, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. Chùa Y Can còn có tên gọi khác là Đông Môn tự, chùa có kiến trúc mặt quay về hướng chính Đông.

Lược sử


Chùa Y Can được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVII đầu thế kỷ XVIII. Chùa có kiến trúc 3 gian, 2 chái, cột gỗ, tường đất, mái lợp ngói cánh sen và tọa lạc trên một gò cao, mặt quay hướng chính Đông, nằm bên bờ sông Hồng. Chùa được thiết kế tuần tự, hài hòa từ sân chùa, bái đường, chính diện, hành lang đến hậu đường. Phía trên phần mái là kiến trúc lưỡng long chầu nguyệt, sân chùa rộng, thoáng, có cây bồ quân lớn buông tán che kín khu sân chùa.

Theo lời kể của các cụ cao niên ở thôn Hòa Bình, xã Y Can, vùng đất này là nơi sinh tụ của nhân dân nhiều vùng miền, vào đầu thế kỷ XIX một số dòng họ Lê, Hoàng, Đào, Nguyễn ở tỉnh Phú Thọ di cư lên vùng đất này để khai hoang lập ấp, khi đến đây họ đã thấy có ngôi ngôi chùa này, dòng họ Chu là những dòng họ gốc sinh sống ở xã Y Can.

Vào những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, chùa Y Can chính là cơ sở cách mạng của quân và dân ta, không chỉ che chở cho dân làng mà còn là điểm dừng chân, trạm dưỡng thương, điểm canh gác, cất dấu lương thực, quân trang, quân dụng cho bộ đội, dân quân du kích phục vụ kháng chiến lâu dài. Đối với mỗi người dân nơi đây, Chùa Y Can là ngôi nhà thứ hai bảo vệ, che chở trong giai đoạn đấu tranh giành chính quyền đầy gian khổ. Năm 1953, do chiến tranh kéo dài, chùa bị xuống cấp và sụp đổ, một số di vật trong chùa như: tượng thờ, chuông đồng, khánh, mõ… đã bị thất lạc. Năm 1961, chùa Y Can được các phật tử và bà con dân làng dựng lại dựa trên nền cũ với kiến trúc 3 gian, mái lợp cọ, cột gỗ. Lúc này bài trí thờ tự của chùa chỉ còn tượng Thích Ca, Quan âm và một số đồ thờ tự khác. Đến năm 1968, giặc Mỹ đánh phá ác liệt khu vực sân bay Yên Bái, các xã lân cận, nhân dân và các phật tử phải sơ tán để tránh bom Mỹ đánh phá. Chùa Y Can bị bỏ hoang và sụp đổ nên các di vật thờ tự bị thất lạc.

Năm 2013, chùa được phục dựng với  nguồn vốn từ công tác xã hội hóa. Năm 2016, các hạng mục của chùa Y Can đã hoàn thành và đi vào hoạt động. Chùa được thiết kế tuần tự, hài hòa từ sân chùa, bái đường, chính diện, hành lang đến hậu đường, sân chùa rộng thoáng.

Kiến trúc


Chùa có kiến trúc 3 gian, 2 chái, cột gỗ, tường đất, mái lợp ngói cánh sen và tọa lạc trên một gò cao, mặt quay hướng chính Đông, nằm bên bờ sông Hồng. Chùa được thiết kế tuần tự, hài hòa từ sân chùa, bái đường, chính diện, hành lang đến hậu đường. Phía trên phần mái là kiến trúc lưỡng long chầu nguyệt, sân chùa rộng, thoáng, có cây bồ quân lớn buông tán che kín khu sân chùa.

Thờ tự


Chùa Y Can thờ Phậtnhững người có công khai phá vùng đất, đánh giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước.

Di vật


Hiện nay hiện vật  thờ tự của chùa chỉ còn tượng Thích Ca, Quan âm và một số di vật như: chân tảng, ngói cánh sen và một số vật dụng gốm bị vùi dưới lòng đất.

Sự kiện – Lễ hội


Hàng năm tại chùa Y Can diễn ra 2 ngày lễ chính: Lễ Phật Đản thường được tổ chức vào ngày 12/4 -15/4 (âm lịch); Lễ Vu Lan – Báo hiếu được tổ chức vào ngày 15/7 (âm lịch) hàng năm.

Thành tựu


Chùa Y Can (Đông Môn Tự) là thiết chế văn hóa tôn giáo mang tính lịch sử, tri ân những người có công khai phá vùng đất, đánh giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước của nhân dân tỉnh Yên Bái nói chung và của người dân xã Y Can, huyện Trấn Yên nói riêng. Chùa Y Can hiện nay thực sự trở thành địa điểm sinh hoạt tôn giáo mang đậm nét văn hóa của địa phương, nơi đây không chỉ là nơi cầu cho quốc thái, dân an, hội họp sinh hoạt làng xã hun đúc tinh thần đoàn kết, mà còn là nơi lưu giữ những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp xuyên suốt quá trình phát triển của địa phương trong đời sống cộng đồng.

Ngày 07/11/2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái ban hành Quyết định số 1669/QĐ-UBND công nhận Chùa Y Can thuộc thôn Hòa Bình, xã Y Can, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

Tham khảo


  • http://dulichyenbai.gov.vn/tin-tuc/tin-noi-bat/?UserKey=Dai-Le-Phat-dan-chua-Y-Can-Tran-Yen
  • https://www.yenbai.gov.vn/noidung/tintuc/Pages/gioi-thieu-chi-tiet.aspx?ItemID=103&l=Ditichcaptinh
  • https://phatsuonline.com/yen-bai-le-bo-nhiem-tru-tri-chua-y-can-dong-mon-tu/
Chấm điểm
Chia sẻ

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *


Banner App ChỐn ThiÊng 3 (60x90)