Tên gọi
Đền Nam Cường, hay còn được biết đến với cái tên đền Mẫu Nghi Thiên Hạ hay chùa Vạn Thắng, là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh, tọa lạc tại xã Nam Cường, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái.
Lịch sử
Theo sử sách, xã Nam Cường được thành lập ngày 20/1/1916, trước kia thuộc khu Đồng Sấu, trang Cường Nỗ (nay là xã Cường Thịnh), tổng Bách Lẫm, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái. Khi mới thành lập, xã chỉ có vẻn vẹn 17 gia đình, 131 nhân khẩu, cộng đồng dân cư xuất xứ từ một số xã thuộc 2 huyện Xuân Trường và Giao Thủy (Nam Định).
Vùng đất Nam Cường xưa kia vốn là nơi rừng thiêng nước độc. Để cầu phúc an dân, năm 1923, Đền Mẫu được xây dựng, thờ Thánh Mẫu Linh Từ. Năm 1933, Hội đồng các cụ cao niên trong xã đã về Đền Kiếp Bạc, tỉnh Hải Dương, rước chân nhang Trần Triều Hiển Thánh Hưng Đạo Đại Vương, và chân nhang Công chúa Liễu Hạnh (Tự Mẫu Nghi Thiên Hạ) ở Đền Phủ Giầy – Nam Định về thờ tại Đền Mẫu. Ngôi đền này được các bậc tiền bối chiêu dân lập xã Nam Cường xây dựng để tôn thờ Thánh Mẫu, tỏ lòng tôn kính đối với đất mẹ hiền từ. Kể từ đó, đền Nam Cường được đầu tư xây dựng, nằm trong cụm di tích lịch sử văn hóa tâm linh của xã Nam Cường.
Trải qua những thăng trầm của lịch sử, Đền không những là nơi cầu tế cho “quốc thái – dân an”, nơi hội họp sinh hoạt làng xã mà trong kháng chiến còn là nơi cán bộ Việt Minh phát động nhân dân đứng lên giành chính quyền về tay cách mạng (tháng 8/1945); là trụ sở làm việc của chính quyền xã từ buổi ban đầu; là kho dự trữ lương thực; là điểm dừng chân của một số đơn vị khi vào giải phóng Điện Biên Phủ; là lớp học trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp; nơi tiễn đưa bao lớp thanh niên trong xã lên đường tòng quân.
Trong những năm chiến tranh chống Mỹ, các công trình bị bom đạn giặc tàn phá nặng nề. Năm 1998, theo nguyện vọng của Hội Người cao tuổi và nhân dân trong xã, Đền được tôn tạo lại. Năm 2003 và 2006, được nhân dân đóng góp xây dựng, tôn tạo lại kiên cố và vẫn giữ nguyên được nét kiến trúc của Đền – Đình xưa kia.
Ngày 16/8/2005, Ủy ban nhân dân tỉnh Yên Bái ban hành Quyết định số 275/QĐ-UBND công nhận đình – đền – chùa Nam Cường, xã Nam Cường, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.
Các nhân vật thờ tự
Đền thờ Thánh Mẫu Linh Từ; Thánh Hưng Đạo Đại Vương.
Lễ hội
Lễ hội Đền Nam Cường được tổ chức vào rằm tháng giêng, với hai phần chính là phần lễ và phần hội. Trong dân gian có câu:
Tháng giêng, nhớ nhé: ngày rằm
Du xuân bạn hãy về thăm Nam Cường.
Các hoạt động văn hoá, tín ngưỡng cũng như những trò chơi dân gian giúp cho mọi người trong làng gần gũi với nhau hơn. Không những thế những hoạt động mang đậm những giá trị lịch sử, văn hoá truyền thống, những chuẩn mực đạo đức, tính hướng thiện được người dân truyền đạt và tác động trực tiếp đến nhận thức của thế hệ trẻ. Từ đó tạo dựng thêm bề dày lịch sử văn hoá của xã Nam Cường.
Tham khảo
- http://www.vista.net.vn/di-tich-lich-su-van-hoa/dinh-den-chua-nam-cuong.html
- http://www.baoyenbai.com.vn/226/28223/Ram_thang_Gieng__le_hoi_den_mau_Nam_Cuong.aspx
- https://dulichdiaphuong.com/du-lich/du-lich-dinh-den-chua-nam-cuong-499.html
