Tên gọi
Dân địa phương quen gọi là đình Trong để phân biệt với đình Ngoài đã bị phá hủy.
Lược sử
Tương truyền đình được xây dựng từ rất xa xưa để thờ hai anh em họ Lê là Lê Xuân Vinh và Lê Luận Nương cùng song thân phụ mẫu của họ. Được biết đây là hai người đã có công giúp Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân ở thế kỉ thứ X và giúp dân Mai Phúc bảo vệ xóm làng. Người anh được sắc phong là Xuân Vinh đại vương và người em được phong là Luận Nương công chúa.
Cuốn thần tích có ghi lại công tích của hai anh em họ Lê: “Từ khi ông cùng Đinh Điền yết kiến Đinh Tiên Hoàng. Tiên Hoàng thấy Xuân Vinh tướng mạo oai phong lẫm liệt, thân dài tám thước, sức có thể địch được vạn người, bèn tôn làm Xuân Vinh đại phu, giao cho làm tiên phong sứ đi đánh Ngô sứ quân là Kiều Công Hãn ở Phong Châu. Ông vâng mệnh trở về Mai Động cùng em gái là Luân Nương tiến thẳng đến Phong Châu, đánh với Kiều Công Hãn tại làng Phú Lâm, Bạch Hạc. Anh em ông trong một trận chém được Công Hãn. Quân Ngô đại bại, chạy tán loạn, ông đuổi chém được vô số”.
Sau khi hai ngài hoá về trời, vua Đinh Tiên Hoàng luôn gợi nhớ công lao phong tước vị cho họ, lệnh dân lập miếu vũ, bốn mùa hương khói. Từ đó về sau, trải qua các triều đại Lê, Lý, Trần, Hậu Lê, thần thường giúp nước, giúp dân rất linh ứng nên nhiều lần được vua phong mỹ từ, tán dương công đức.
Trước đây quần thể di tích đình Mai Phúc bao gồm đình Trong, đình Ngoài, Từ Vũ và Nghè Hoa, nhưng không may đã bị thời gian và chiến tranh phá hỏng chỉ còn lại đình Trong tức đình Mai Phúc Như được gọi bây giờ.
Kiến trúc
Đình nhìn ra hướng đông nam, có mặt bằng hình chữ nhị bao gồm một tòa đại đình và hậu cung. Đại đình gồm 5 gian làm kiểu đầu hồi bít đốc tay ngai, nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt. Hậu cung gồm 3 gian kiểu đầu hồi bít đốc. Cổng nghi môn có hai cửa phụ đối diện qua sân ngoài với hai nhà bia nhỏ giáp liền con đường làng, bên kia là hồ nước hình chữ nhật.
Trong kháng chiến chống Pháp, đình đã bị phá hoại nặng nề, hiện trạng đình hiện tại đã được nhân dân tôn tạo lại nên không còn giữ được dấu tích kiến trúc cổ xưa.
Di vật
Đình Mai Phúc hiện còn lưu giữ được 28 sắc phong qua các triều đại như sắc từ thời vua Lê Gia Tông (niên hiệu Dương Đức 1671 – 1675), vua Lê Hy Tông ( niên hiệu Chính Hòa, 1675 -1705),… Ngoài ra còn có hai chiếc Hoàng Bào trong khám thờ.
Đặc biệt đình còn lưu giữ được cuốn thần tích bằng đồng. Sách đồng được tạo năm Khải Định 5 (1920), không khắc tên người viết chữ Hán và khắc chữ. Sách gồm 12 lá đồng khổ 18*34cm, được đóng bằng dây đồng, nặng khoảng 5.7kg, không trang trí. Trên các lá đồng có khắc chữ Hán và đánh số trang từ 1 đến 12 ở góc trái. Nội dung ghi là do Nguyễn Bính, Hàn lâm viện, Đông Các đại học sĩ soạn. Ngoài bìa sách có mấy dòng ghi “Đinh triều công thần, nhất vị đại vương, nhất vị công chúa”. Kể về sự tích hai vị đại công thần triều Đinh được tôn làm thành hoàng phụng thờ trong đình.
Hoạt động – Sự kiện
Vào ngày 21/01/1992, đình Mai Phúc đã được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
Lễ hội
Để tưởng nhớ công lao của hai vị thành hoàng làng, hàng năm đến ngày sinh của Đại vương (12 tháng Giêng), của Công chúa (12 tháng Hai) và ngày hóa của hai vị (25 tháng Chạp), dân làng tổ chức tế lễ long trọng, còn hội đình thì mở vào ngày 10 tháng Chạp (âm lịch).
Tham khảo
- Sách “Đình và đền Hà Nội”, Nguyễn Thế Long, NXB Văn hoá – Thông tin ( 2005 – Tái bản lần thứ nhất có sửa chữa)
- Đình Mai Phúc: https://vanhien.vn/news/Dinh-Mai-Phuc-34495
- “Báu vật” ở đình Mai Phúc: https://www.qdnd.vn/van-hoa-giao-duc/doi-song-van-hoa/bau-vat-o-dinh-mai-phuc-503950