Chúa Bà Cà Phê

Chúa Bà Cà Phê

Giới thiệu

Chúa Cà Phê là bà chúa bói người Nùng từ thời thượng cổ (chưa có tài liệu nào ghi chính xác là Chúa Cà Phê giáng hạ dưới thời nào), chỉ biết rằng bà là một trong các vị Chúa Bói trên ngàn, tuy nhiên bà lại sống ẩn dật trong núi, không xuất thế vậy nên ít người biết tới bà, vậy nên bà vẫn phải thỉnh sau Tam Vị Chúa Mường. Tương truyền, chúa bà là người linh thiêng và có nhiều quyền phép nhất trong các vị Chúa Bói trên thượng ngàn. Tuy nhiên, do bà sống ẩn dật trong núi sâu, nên ít người biết đến bà.

Không ai biết chính xác nguồn gốc tên gọi bà chúa Cà Phê xuất phát từ đâu. Tuy nhiên, trong dân gian có lưu truyền câu chuyện rằng trước đây, khi người Pháp mang cây Cà Phê cho trồng thử vùng này, cà phê thì không lên mà công nhân ở đây liên tục ốm đau, bệnh tật, tai họa liên miên. Lo sợ không biết vì sao, công nhân đã đến một miếu vô danh ngay trong rừng trồng cà phê để khấn xin. Cầu sao được vậy, mọi chuyện dần tốt đẹp hơn. Thấy miếu linh thiêng, công nhân góp công, góp của tôn tạo miếu thành đền và gọi đền này là đền Cà Phê. Nhân dân từ đó gọi bà chúa được thờ trong đền là bà chúa Cà Phê.

Chúa Cà Phê được coi là Chúa Bói thì cũng thực sự chưa có tài liệu nào xác nhận chính xác mà chỉ là tương truyền. Có ý kiến cho rằng nơi xưa, tại đền Chúa cà Phê có một người xem bói rất giỏi và người đó nói rằng được ăn lộc của Chúa Cà Phê nên mọi người gọi Chúa Cà Phê là Chúa Bói.

Thần tích

Về sự tích giáng thế của chúa Cà Phê, theo bản văn hầu chúa Cà Phê, từ thời Lê Thái Tổ đã có tích rằng:

“Trong tích cũ Lê triều Thái tổ

Một thôn nghèo mái đỏ trên nương

Lam chiều khói tỏa màn sương

Chim kêu vượn hót ven đường hoa chen

Ngày thiêng sổ chọn một giờ

Trời sai tiên nữ cầm cờ giáng sinh

Đêm thanh giờ tý hiện ra điện tiền

Khắp một vùng yên lặng màn đêm

Sao sa sáng tỏ ở bên thềm

Chợt nghe giáng hạ tiên nàng thánh linh”.

Theo bản văn hầu này, chúa là tiên nữ được ông trời sai giáng hạ thế. Vào một đêm yên tĩnh tại thôn nghèo trên nương, chúa hạ xuống điện tiền làm sáng tỏ cả một vùng. Từ đó, chúa ở lại trần thế, cứu giúp dân lành, giải hạn tai ương.

Thờ phụng

Đền thờ bà chúa Cà Phê vô cùng linh thiêng. Đền chúa bà nằm chính xác tại xã Hòa Thắng, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. Hàng năm, ngôi đền đón hàng trăm lượt khách hành hương đến cúng vái bà chúa Cà Phê. Đông nhất là vào ngày tiệc của chúa bà. Đó là ngày mùng 6 tháng 2 âm lịch.