Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh công chúa

Chúa Bà Thiên Thiên Uy Linh công chúa là danh vị thuộc hàng Nữ thần trong hệ thống thần linh Tứ Phủ. Bà là người đã có công ơn giúp dân chống giặc, giữ yên nước nhà trong cuộc chiến đánh đuổi quân Tống xâm lược.

Thần tích

Về thần tích của Chúa Bà, tương truyền bà giáng trần vào gia tộc họ Quách vào giờ Thìn, ngày Bính Thìn, năm Giáp Thìn (1064) tại Phủ Bắc Hà (chính là vùng đất đặt Phủ Chúa Bắc Hà hiện nay). Đây là gia tộc quyền quý, giàu có và vô cùng nhân đức tại vùng đất này. Khi còn là một thiếu nữ, bà được mệnh danh là đẹp người đẹp nết, một người con gái có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành lại thông minh sắc sảo, học thức uyên thâm. Cuộc sống yên bình chẳng bao lâu, năm 1076, giặc Tống xâm lược nước ta. Chúng làm đủ trò ác độc, cướp bóc, hành hạ nhân dân.

Trước tình hình ấy, bà đã hiến nhiều kế sách cho các tướng quân đánh giặc Tống, góp phần đuổi lũ bạo tàn ra khỏi bờ cõi. Bên cạnh đó, bà cũng hướng dẫn nhân dân chuẩn bị lương thực, cung cấp sức người, sức của cho triều đình để góp thêm sức mạnh cho quân đội. Đặc biệt, cũng theo truyền thuyết này, bà cũng là người giúp thái tử Linh Lang thắng trận trong trận giao chiến với Triệu Tiết, Quách Quỳ. Chiến thắng này chính là tiền đề góp phần lớn vào chiến thắng của Lý Thường Kiệt đánh đuổi quân Tống ra khỏi nước Nam trong trận phòng tuyến sông Như Nguyệt lừng lẫy lịch sử.

Nhân dân tại đây cũng kể lại rằng năm Mậu Ngọ, giờ Ngọ, tháng Giáp Ngọ, Chúa Bà đã hiển thánh gia hộ cho muôn dân được mùa màng bội thu, làm ăn thuận lợi. Phủ Bắc Hà càng trở nên sầm uất, thịnh vượng hơn.

Thờ phụng

Ghi nhớ công ơn vị Chúa Bà linh thiêng, nhân dân lập Phủ thờ Chúa Bà ngay tại đất Bắc Hà (thôn Khánh, Lương Phong, Hiệp Hòa, Bắc Giang hiện nay) và thờ phụng muôn đời. Không chỉ nhân dân, mà các triều đại vua cũng ghi công ơn của bà khi liên tục sắc phong tặng Chúa Bà. Đời vua Lê, Chúa Bà được sắc phong là Thiên Thiên Uy Linh Công Chúa tối linh thần. Đây chính là tên gọi Chúa Bà hiện tại.