Thân thế
Hòa thượng Đạt Khoan – Chánh An sanh năm Bính Dần (1806), xuất gia tại chùa Thập Tháp, đầu sư với Hòa thượng Liễu Trí – Huệ Nhật và là sư đệ của Hòa thượng Đạt Lượng – Hưng Long.
Ngài được Bổn sư cho pháp danh là Đạt Khoan hiệu Chánh An, Lâm Tế Chánh Tông đời thứ 38 – Trụ trì đời thứ 08 Tổ đình Thập Tháp Di Đà, Bình Định
Quá trình hoạt động Phật giáo
Năm Canh Thân (1860), sư huynh Đạt Lượng – Hưng Long viên tịch, vì đệ tử còn nhỏ nên Hòa thượng Chánh An thay thế trú trì Tổ đình Thập Tháp, thừa đương sự nghiệp của chư Tổ để lại.
Hòa thượng Đạt Khoan – Chánh An (1806 – 1868) tiếp nối dòng thiền tại Tổ đình Thập Tháp từ sư huynh Đạt Lượng – Hưng Long. Trong giai đoạn ngài trụ trì Tổ đình, ngài chú trọng đến việc giáo dục cho Tăng chúng nội tự, đẩy mạnh giới luật và trí đức; xây dựng thiền môn quy củ ngày một vững chắc trong tinh thần tự giác – giác tha.
Việc tiếp nối dòng thiền tại Tổ đình Thập Tháp từ sư huynh Đạt Lượng – Hưng Long đánh dấu một giai đoạn phát triển mạnh mẽ và bền vững cho thiền phái này. Trong thời kỳ Ngài trụ trì Tổ đình ấy, Ngài đặc biệt chú trọng đến việc giáo dục cho Tăng chúng nội tự, xem đây là nền tảng quan trọng để xây dựng một cộng đồng Phật giáo vững mạnh và gắn kết.
Nhất là đối với Tăng chúng, Hòa thượng hết lòng dạy dỗ, hướng dẫn tu hành và trau dồi đạo hạnh và trí đức. Ngài Đạt Lượng – Hưng Long đã không ngừng đẩy mạnh giới luật và trí đức, nhằm nâng cao trình độ tu học và đạo hạnh của các Tăng Ni. Ngài tổ chức nhiều khóa tu học, giảng dạy kinh điển và thực hành thiền định, giúp Tăng chúng nắm vững giáo lý và thực hành theo đúng tinh thần Phật pháp.
Bên cạnh đó, Ngài cũng đặt nặng việc xây dựng thiền môn quy củ, tạo nên một môi trường tu học nghiêm túc và thanh tịnh. Các quy định về sinh hoạt hàng ngày, lễ nghi, và giới luật được thiết lập một cách rõ ràng và nghiêm minh, tạo điều kiện thuận lợi để Tăng chúng thực hành và duy trì sự thanh tịnh trong cuộc sống tu hành.
Tinh thần tự giác – giác tha mà Ngài Đạt Lượng – Hưng Long truyền dạy đã trở thành kim chỉ nam cho mọi hoạt động tại Tổ đình Thập Tháp. Đây không chỉ là phương châm tu hành cá nhân mà còn là nguyên tắc sống và tu tập của toàn thể Tăng chúng.
Nhờ vào sự lãnh đạo sáng suốt và tận tâm của Ngài, Tổ đình Thập Tháp đã trở thành một trung tâm Phật giáo quan trọng, tiếp tục truyền bá ánh sáng của thiền phái và giáo lý nhà Phật đến với mọi người.
Thời kỳ viên tịch
Bảo tháp Hòa thượng ĐẠT KHOAN – CHÁNH AN (1806 – 1868), ảnh TT
Đến năm Mậu Thìn (1868) nhằm vào giờ Tý, ngày 28 tháng 8, Hòa thượng Đạt Khoan – Chánh An viên tịch tại Tổ đình Thập Tháp. Đồ chúng xây tháp trong vườn chùa để thờ Hòa thượng.
Long vị thờ tại Tổ đường ghi rằng: “Từ Lâm Tế Chánh Tông tam thập bát thế, Thập Tháp Đường Thượng húy Đạt Khoan hiệu Chánh An giác linh liên tòa”.
Nguồn: Thích Viên Kiên, Chùa Thập Tháp và Tổ sư Nguyên Thiều – Siêu Bạch, 2019, NXB Hồng Đức.