Xuân-Thu là một bộ sử quan trọng của quốc gia Lỗ, được biên soạn bởi Khổng Tử (551-479 trước Công Nguyên), ghi chép các sự kiện quan trọng diễn ra hàng năm, bắt đầu từ thời vua Lỗ Ẩn – năm thứ 49 trong triều đại của vua Lỗ Ai, tức là năm thứ 14 trong triều đại của vua Chu Kinh-vương, kéo dài trong 242 năm. Khổng Tử đặt tên bộ sử-ký này là “Xuân-Thu”.
Xuân-Thu tam truyện được hình thành bởi sự kết hợp của văn chương sử liệu của Khổng Phu-tử và ba tác phẩm giải thích ý nghĩa của nó do ba học giả sau đây thực hiện:
-
Tả Khưu Minh, người làm Thái-sử của nước Lỗ, cùng thời với Khổng Tử. Sau khi Khổng Tử hoàn thành Xuân-Thu, ông viết Tả-truyện để giải thích và mở rộng. Công việc này được gọi là “Tả-thị Xuân-Thu”, cũng được biết đến là Tả-truyện.
-
Công Dương Cao, một nhà văn cuối triều đại nhà Chu, ngưỡng mộ tác phẩm Xuân-Thu và tác giả của nó, viết một bộ sách bổ sung và phát triển, được gọi là “Công Dương truyện”.
-
Cốc Lương Xích, một người của nước Tần trong thời kỳ Chiến Quốc (478-221 trước Công Nguyên), biên soạn một bộ truyện để giải thích và bổ sung cho Xuân-Thu, được gọi là “Cốc Lương truyện”.
Bộ Xuân-Thu tam truyện bao gồm văn bản chính của Khổng Phu-tử cùng ba tác phẩm của Tả Khưu Minh, Công Dương Cao và Cốc Lương Xích.
Hiện nay, “Xuân-Thu tam truyện” được dịch sang một lượt bốn cuốn sách.
