Giới thiệu
hiền sư Minh Trí (明智, ? -1196), thế danh Tô Thiền Trí (蘇禪智); là thiền sư Việt Nam thời nhà Lý, thuộc thế hệ thứ 10 thiền phái Vô Ngôn Thông. Thiền sư quê ở làng Phù Cầm. Tư chất thông minh, đọc khắp sách vở ngoài đời. Thiền Sư Minh Trí là đệ tử cuối cùng của thiền sư Đạo Huệ.
Cơ duyên tu tập
Lúc trẻ gặp Thiền sư Đạo Huệ liền xả tục xuất gia. Theo hầu Đạo Huệ, Sư thấu đạt lý huyền diệu của Thiền, trực nhận được ý chỉ các bộ kinh Viên Giác, Nhân Vương, Pháp Hoa và sách Truyền Đăng. Do chuyên cần đọc tụng quên cả nhọc nhằn, nên nhà vua ban hiệu cho Sư là Minh Trí.
Sau Sư trụ trì chùa Phúc Thánh, Tăng chúng theo học đông đảo. Một hôm Sư đang bàn luận với một vị Tăng, có vị Tăng bên cạnh nói:
Nói là Văn-thù, nín là Duy-ma. Sư bảo:
Không nói, không nín, đâu chẳng phải là ông? Vị Tăng ấy liền chấp nhận. Sư bảo:
Sao chẳng hiện thần thông? Vị Tăng thưa:
Chẳng từ chối hiện thần thông, chỉ sợ Hòa thượng bắt vào dạy. Sư bảo:
Ngươi chưa phải là con mắt giáo ngoại biệt truyền. Bèn nói kệ:
Giáo ngoại nên biệt truyền,
Lâu xa Phật Tổ sâu.
Nếu người cầu phân biệt,
Ánh nắng tìm khói mây.
(Giáo ngoại khả biệt truyền,
Hi di Tổ Phật uyên.
Nhược nhân dục biện đích,
Dương diệm mích cầu yên.)
Đến niên hiệu Thiên Tư Gia Thụy thứ mười một (1196), Sư sắp thị tịch, nói kệ:
Gió tùng, trăng nước sáng,
Không bóng cũng không hình.
Sắc tướng chỉ thế ấy,
Trong không tìm tiếng vang.
(Tùng phong thủy nguyệt minh,
Vô ảnh diệc vô hình.
Sắc tướng giá cá thị,
Không không tầm hưởng thinh.)
Nói xong, Sư lặng lẽ thị tịch.
Tán thán công hạnh
Thông minh đọc khắp sách ngoài đời
Lúc trẻ nương theo Đạo Huệ sư
Xả tục xuất gia thông yếu chỉ
Tham thiền học đạo tỏ chơn như
Nhân Vương, Viên Giác thông huyền nghĩa
Ngữ Lục, Truyền Đăng ngộ diệu cơ
Phúc Thánh thiền thi ngời đạo nghiệp
Nguồn chơn thắp sáng sạch mê mờ
(Thượng Tọa Chúc Hiền)
Tham khảo
- Sách “Thiền uyển tập anh”, Lê Mạnh Phát, Viện nghiên cứu Phật học, Nhà xuất bản Văn học năm 1990.
- Sách Thiền Sư Việt Nam, Thích Thanh Từ, DL 1999 PL 2543.
- https://quangduc.com/
