Thiền sư Như Hiện Nguyệt Quang (? – 1765)

Thân thế

Thiền sư Như Hiện Nguyệt Quang thuộc tông Lâm Tế truyền sang miền Bắc, pháp hệ thứ 37. Sư nối pháp Thiền sư Chân Nguyên và truyền lại cho đệ tử là Tính Tĩnh.

Hành trạng

Sư sanh ở làng Đường Hào, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương, Sư xuất gia năm mười sáu tuổi tại chùa Long Động ở Yên Tử. Trước khi Thiền sư Chân Nguyên tịch, Sư được truyền y bát Trúc Lâm, kế thế chăm sóc các chùa Long Động, chùa Quỳnh Lâm và chùa Nguyệt Quang.

Năm 1730, các chùa Quỳnh Lâm và chùa Sùng Nghiêm dưới sự chăm sóc của Sư được chúa Trịnh Giang trùng tu. Chùa cùng dân ba huyện Đông Triều, Thủy Đường và Chí Linh góp sức vào việc xây dựng lại các chùa này. Gần mười ngàn người làm việc trong suốt một năm mới xây dựng xong hai ngôi chùa lớn này của phái Trúc Lâm. Dân chúng ở ba huyện trên được miễn sưu dịch một năm. Bảy năm sau, chúa Trịnh Giang lại cho đúc một pho tượng Phật rất lớn để thờ tại chùa Quỳnh Lâm.

Năm 1748, Sư được vua Lê Hiến Tông ban chức Tăng cang, và năm 1757 được sắc phong là Tăng thống Thuần Giác hòa thượng.

Đời sống của Sư rất là đạm bạc mà hàng đại thần đến hỏi pháp, Sư ăn mặc rất sơ sài mà các bậc Cao tăng thường đến tham vấn. Đồ đệ của Sư hơn sáu mươi vị anh tài, trụ trì các nơi làm rường cột cho Phật pháp. Thiền sư Tính Tĩnh là vị đệ tử được Sư truyền y bát Trúc Lâm và kế thế chăm sóc các chùa Quỳnh Lâm, Long Động và Nguyệt Quang.

Công lao

Đến ngày mùng 6 tháng 9 năm Ất Dậu (1765), Sư nhóm chúng từ biệt thị tịch. Môn đồ xây tháp nơi chùa Nguyệt Quang phụng thờ. Hiện nay, chùa Nguyệt Quang ở phường Đông Khê, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng.

Như Hiện thiền tăng rạng Nguyệt Quang

Thiền môn Long Động sáng trăng ngàn

Kinh vàng sớm tối ngân nga vọng

Kệ ngọc mai chiều trầm bổng vang

Yếu chỉ thiền na từng thấu đạt

Chân tông mật pháp đã dung thông

Hiến Tông phong sắc Tăng Cang chức

Tăng Thống thừa đương nối tổ tông

Dịch nghĩa:

Tổ tông nối nghiệp độ quần sinh

Giáo hoá hàm linh dắt hữu tình

Vượt thoát trần lao về bến giác

Lìa xa não chướng hướng nguồn linh

Thong dong thưởng ngoạn miền sơn dã

Tự tại ngoa du chốn thị thành

Như Hiện-Nguyệt Quang gương đạo sáng

Quỳnh Lâm, Long Động suối thiền thanh

Chùa hiện mang phong cách kiến trúc Nguyễn gồm Đại hùng bảo điện, nhà tổ, vườn tháp, nhà tăng, nhà phương trượng… đã hoàn chỉnh. Tam quan, cổng chùa vốn khá đẹp nhưng năm 2000 lại được làm mới hoàn toàn với quy mô to đẹp hơn. Từ ngày đổi mới đến nay, nhà sư trụ trì đã tu bổ, tôn tạo nhiều tạo nên một danh lam.

Tham khảo

Nguyễn Lang, Việt Nam Phật giáo sử luận (tập 2). Nhà xuất bản Văn Học, 1992.
Sách “Thiền uyển tập anh”, Lê Mạnh Phát, Viện nghiên cứu Phật học, Nhà xuất bản Văn học, năm 1990
Sách “Thiền sư Việt Nam”, Thích Thanh Từ, DL 1999 – PL 2543
https://www.daophatngaynay.com/vn/van-hoc/tho/32083-hanh-trang-chu-vi-to-su-viet-nam-81-den-100.html