Trần Liễu là ai?
Trần Liễu (chữ Hán: 陳柳; 1211 – 23 tháng 4, 1251), hay An Sinh vương (安生王) hoặc Khâm Minh đại vương (欽明大王), sinh vào niên hiệu Kiến Gia thứ 1 tại phủ đệ Tinh Cương, phủ Long Hưng (nay là xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình). Ông là một tôn thất thuộc hoàng tộc nhà Trần trong lịch sử Việt Nam, là con đích trưởng của Trần Thái Tổ, anh ruột của Trần Thái Tông, cha ruột của Trần Quốc Tuấn và Hoàng hậu của Trần Thánh Tông là Nguyên Thánh Thiên Cảm hoàng hậu.
Khi ông sinh ra và trưởng thành, họ Trần lúc đó dẫn đầu là Trần Tự Khánh đang là thế lực quân phiệt với dã tâm thâu tóm quyền lực của nhà Lý, buộc Lý Huệ Tông phải nương nhờ mình. Tới năm 1216, lúc này ông lên 6 tuổi, chính quyền Lý Huệ Tông cơ bản hoàn toàn nằm trong tay họ Trần. Không rõ vào thời gian nào, Trần Liễu được ban hôn với Thuận Thiên công chúa, chị của Lý Chiêu Hoàng, con gái của Lý Huệ Tông, đồng thời còn là chị em họ của ông, vì mẹ của Thuận Thiên là Trần Hoàng hậu.
Trên thực tế, ông là cha ruột của Hoàng trưởng tử Trần Quốc Khang của Thái Tông hoàng đế, vì Hiển Từ Thuận Thiên hoàng hậu đã mang thai 3 tháng trước khi bị ép buộc lấy Thái Tông vào năm 1237. Việc này đã làm ông nổi loạn ở sông Cái và bị giáng tước vị, trở thành một đề tài thị phi lúc bấy giờ.
Sử tích
Năm 1224, Chiêu Thánh công chúa lên ngôi, tức Lý Chiêu Hoàng. Người chú họ của ông, Trung Vũ đại vương Trần Thủ Độ, đã sắp xếp em trai ông là Trần Cảnh và Chiêu Hoàng gần gũi với nhau, dẫn đến việc Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh vào cuối năm 1225, chấm dứt triều đại nhà Lý tồn tại hơn 200 năm.
Trần Cảnh lên ngôi, tức Thái Tông Nguyên Hiếu hoàng đế (太宗元孝皇帝) của nhà Trần. Chiêu Hoàng được phong làm Hoàng hậu.
Tháng 8 âm lịch năm 1228, ông được Thái Tông phong cho làm Thái úy, dự hàng Tể tướng dù lúc đó ông chỉ mới 17 tuổi. Đến tháng 8, năm 1234, ông được phong hiệu làm Hiển Hoàng (顯皇), một tước vị thường do Hoàng đế tự xưng, điều này cho thấy Trần Thái Tông rất cất nhắc ông, từ đây ông chính thức ra chính trường phụ chính cho Thái Tông bên cạnh Thái sư Trần Thủ Độ. Năm 1236, bị giáng làm Hoài vương (怀王), do bị phát hiện cưỡng bức một cung nhân triều Lý cũ.
Năm 1237, vì Thái Tông lấy Lý hoàng hậu mãi không có con, Thái sư Trần Thủ Độ đưa Thuận Thiên công chúa vợ ông, lúc ấy đã có mang 3 tháng vào làm Hoàng hậu thay thế, giáng Lý hoàng hậu trở lại làm Chiêu Thánh công chúa. Đứa trẻ sinh ra là Tĩnh Quốc đại vương Trần Quốc Khang.
Trước tình cảnh đó, Trẫn Liễu phẫn uất họp quân nổi dậy. Thái Tông chán nản bỏ đi lên Yên Tử, nhưng Trần Thủ Độ gây sức ép cũng đành phải quay về. Sau Trần Liễu biết không làm gì được phải đóng giả làm người đánh cá trốn lên thuyền Thái Tông xin tha tội. Thủ Độ biết được, cầm gươm đến định giết Liễu nhưng Thái Tông lấy thân mình che cho Liễu. Thái Tông tha tội Trần Liễu nhưng quân lính theo ông đều bị giết.
Để an ủi ông, Thái Tông lấy đất Yên Phụ, Yên Dưỡng, Yên Sinh, Yên Hưng, Yên Bang (thuộc Quảng Ninh hiện nay) cho ông làm ấp thang mộc, phong làm Yên Sinh vương (安生王).
Năm 1251, Trần Liễu sắp qua đời. Ông dặn người con trai của mình là Trần Quốc Tuấn phải cướp ngôi nhà Trần. Quốc Tuấn nhận lời nhưng không thực hiện.
Sắc phong
- Cuối thời nhà Lý, ông được phong làm Phụng Càn vương (奉乾王).
- Tháng 8 năm 1234, được phong làm Hiển hoàng (顯皇).
- Tháng 6 năm 1236, giáng làm Hoài vương (怀王), do vụ cưỡng hiếp người phi cũ của triều Lý.
- Tháng giêng năm 1237, phong làm Yên Sinh vương (安生王) sau vụ nổi loạn, do vùng đất Yên Phụ, Yên Dưỡng, Yên Sinh, Yên Hưng, Yên Bang được Trần Thái Tông ban cho Trần Liễu làm ấp thang mộc.
Thờ tự
Nhân dân tưởng nhớ An Sinh Vương Trần Liễu lại ghi ơn người đã có có ơn sinh thành nên 7 người con tài giỏi xuất chúng, lập nhiều chiến công chống quân Nguyên Mông bảo vệ toàn vẹn nước nhà, đã lập đền thờ ông tại rất nhiều nơi. Các đền thờ An Sinh Vương Trần Liễu như Đền Cao, Đền thờ An Sinh Vương – Bắc Ninh, Đền An Sinh Quảng Ninh đều được nhân dân thường xuyên tề tựu về dâng hương dâng lễ thành tâm cúng khấn.
Đặc biệt là vào những ngày lễ tiết lớn trong năm như ngày đầu năm mới, hay ngày tiệc An Sinh Vương Trần Liễu (1/6 Âm lịch).
