Trên đất nước ta nơi đâu cũng có chùa. Sách báo lâu nay giới thiệu các chùa chiền cũng rất phong phú. Từng địa phương đã có những công trình giới thiệu danh lam thắng cảnh ở quê mình, những hồ sơ di tích đền đài miếu mạo cũng khá đầy đủ và chi tiết. Nhưng để có một cuốn sách giới thiệu được khái quát diện mạo của toàn bộ hệ thống chùa chiền Việt Nam quả thật không phải là một việc làm đơn giản. Ngay những số liệu thống kê các ngôi chùa trong nước ta, từ Nam chí Bắc, cũng khó mà đầy đủ và chính xác. Rồi lịch sử của từng ngôi chùa cũng phải là một công trình nghiên cứu nghiêm túc… Vậy phải- tổ chức thế nào đây? Trong khi chờ đợi các cơ quan, các hội có thẩm quyền triển khai những công trình bề thế, chúng tôi chỉ xin tập hợp lại các thông tin rải rác hợp thành một cuốn sách để những thông tin này có hệ thống hơn mà thôi. Phần lớn những bài ghi chép ở đây đều do công phu tìm tòi, nhưng còn hạn chế của người tâm huyết với công việc, một số khác xin được trích dẫn ở các sách báo đã công bố (chúng tôi đã có thư xin phép), vì vậy có thể các bài không đồng đều về dung lượng thông tin. Và vẫn còn nhiều tỉnh, nhiều vùng chưa có điều kiện mời cộng tác viên. Có nơi, đã nhận lời cộng tác, nhưng lại không có bài vở mà thời gian chờ đợi lại không cho phép, nên đành để khuyết. Chúng tôi rất mong rằng sẽ có dịp bổ sung thêm cho đầy đủ đê cuốn sách sẽ hoàn thiện hơn. cả về số lượng lẫn chất lượng trong những lần in sau.
Nói đến chùa chiền, tất nhiên phải bàn đến đạo Phật. Nhưng đây lại là một địa hạt rộng lớn bao gồm cả tôn giáo học, triết học, xã hội học. Tài liệu Phật giáo trên thế giới và trong nước cũng khá dồi dào, nên chưa ai dám tự cho là đã đọc hết hoặc được tiếp cận đủ, ngay cả với Phật giáo Việt Nam cũng vậy. Chùa Việt Nam có khác những ngôi chùa ở các nước không. Người dân Việt đến chùa của mình, có cùng một cảm quan, một thức ngộ như các Phật tử khác trên thế giới? Tìm hiểu ở giác độ ấy có thêm cho chúng ta được những gợi ý gì về “bản sắc dân tộc” hay không? Cũng xin cho phép chúng tôi được góp thêm đôi điều liên hệ. Rất mong được nhiều ý kiến chỉ giáo, góp ý.
Thay mặt nhóm biên soạn.
