Thông tin chung
Đức Phổ Hiền Bồ Tát là vị Bồ Tát Đẳng Giác có năng lực hiện thân khắp mười phương pháp giới, tùy mong cầu của chúng sinh mà hiện thân hóa độ. (“Phổ” là biến khắp, “Hiền” là Đẳng Giác Bồ Tát).
Đức Phổ Hiền Bồ Tát là một trong hai vị Đại Bồ Tát trợ tá cho Đức Phật Thích Ca để hoằng dương giáo Pháp ở cõi Sa Bà. Ngài cưỡi trên một con voi sáu ngà, tay cầm quyển sách, chiếc bút. Sáu ngà chính là biểu trưng cho “lục độ” (bố thí, nhẫn nhục, trì giới, tinh tấn, thiền định và trí tuệ), tức là Đức Phổ Hiền cưỡi con voi lục độ đi vào cuộc đời, làm lợi ích cho tất cả tha nhân.
Ngày kỉ niệm Đức Phổ Hiền Bồ Tát Đản Sanh là ngày 21/2 AL.
Nghi thức
1. Nguyện Hương
(Quỳ. Thực hiện 1 trong 2 văn nguyện hương dưới đây)
a. Dùng hương đốt, hương trầm,…
Nguyện đem lòng thành kính
Gửi theo đám mây hương
Phảng phất khắp mười phương
Cúng dường ngôi Tam Bảo
Thề trọn đời giữ đạo
Theo tự tính làm lành
Cùng pháp giới chúng sinh
Cầu Phật từ gia hộ
Tâm Bồ Đề kiên cố
Chí tu đạo vững bền
Xa biển khổ nguồn mê
Chóng quay về bờ giác
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát Ma Ha Tát! (3 chuông)
b. Dùng tâm hương
Nguyện ý thành, tâm kính
Biến mãn khắp mười phương
Cúng dường ngôi Tam Bảo
Thề trọn đời giữ đạo
Theo tự tính làm lành
Cùng pháp giới chúng sinh
Cầu Phật từ gia hộ
Tâm Bồ Đề kiên cố
Chí tu đạo vững bền
Xa biển khổ nguồn mê
Chóng quay về bờ giác
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát Ma Ha Tát! (3 chuông)
2. Văn Khấn
(Quỳ gối, chắp tay bạch)
(2 trường hợp: tu riêng và tu nhóm/đạo tràng)
Nam mô thập phương pháp giới thường trụ Tam Bảo tác đại chứng minh! Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Con/chúng con kính bạch chư Phật, chư Bồ Tát, cùng chư Thánh Hiền Tăng chứng minh và gia hộ cho con/chúng con. Con/chúng con xin thỉnh mời chư Thiên, chư Thần Linh vân tập về nơi pháp hội ủng hộ cho pháp hội của con/chúng con.
* Trường Hợp Tu Riêng Tại Nhà
Đệ tử con tên là:… Pháp danh (nếu có):… Hiện đang ở tại:…
Con/chúng con được biết, Đức Phổ Hiền Bồ Tát nương pháp lục độ ở nơi thế gian từ bi cứu khổ cho chúng sinh.
Hôm nay là ngày… tháng… năm… nhân kỷ niệm ngày đản sinh của Đức Phổ Hiền Bồ Tát. Con/chúng con xin tác lễ tán dương và nguyện học theo hạnh nguyện của đức Bồ Tát Phổ Hiền. Con/chúng con xin thỉnh quý Ngài chứng minh.
Con/chúng con xin nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho vong linh của chư Tăng chùa Ba Vàng, xin thỉnh vong linh gia tiên họ… hợp duyên với gia đình con/chúng con, vong linh trên đất cùng các vong linh có hữu duyên với gia đình con/chúng con và các vong linh (tùy duyên mời thêm các vong linh cần hồi hướng)…
Nếu cúng dường thì bạch: Con/chúng con với tâm thành kính tín Tam Bảo để cầu phúc lành cho gia đình. Con/chúng con xin phát nguyện cúng dường Tam Bảo về chùa Ba Vàng, phường Quang Trung, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.
– Con/chúng con xin phát nguyện cúng dường Tam Bảo với số tịnh tài là… để hồi hướng cho chư Thiên, chư Thần Linh có duyên với pháp hội.
– Con/chúng con xin phát nguyện cúng dường Tam Bảo với số tịnh tài là… để hồi hướng cho chư vị vong linh mà con/chúng con đã thỉnh mời.
(Tiếp)
Nguyện các vong linh được nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho vong linh của chư Tăng chùa Ba Vàng, mà được vân tập về pháp hội đàn tràng, nghe kinh thính Pháp, (nếu cúng thực thì đọc: thọ tài ẩm thực hiến cúng của con/chúng con).
Giờ này con/chúng con xin được tác lễ tu tập.
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát! (1 chuông. 1 lễ)
* Trường Hợp Tu Theo Nhóm/Đạo tràng Chủ sám bạch:
Đệ tử con tên là:… Pháp danh (nếu có):… con xin đại diện cho các Phật tử thuộc nhóm/đạo tràng (nếu có)…
Chúng con xin tập trung tu tập tại địa chỉ… của gia đình tín chủ Phật tử (tên)…
Chúng con được biết, Đức Phổ Hiền Bồ Tát nương pháp lục độ ở nơi thế gian từ bi cứu khổ cho chúng sinh.
Hôm nay là ngày… tháng… năm… nhân kỷ niệm ngày đản sinh của đức Phổ Hiền Bồ Tát. Chúng con xin tác lễ tán dương và nguyện học theo hạnh nguyện của đức Bồ Tát Phổ Hiền. Chúng con xin thỉnh quý Ngài chứng minh.
Chúng con xin nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho vong linh của chư Tăng chùa Ba Vàng, chúng con đồng xin bạch.
(Mọi người cùng bạch thầm)
Đệ tử con tên là… Pháp danh (nếu có):… ở tại… con xin thỉnh vong linh gia tiên họ… hợp duyên với gia đình con, vong linh trên đất cùng các vong linh có hữu duyên với gia đình con và các vong linh (tùy duyên mời thêm các vong linh cần hồi hướng)…
Nếu cúng dường thì bạch (chỉ bạch, không đặt tịnh tài tại pháp hội tu): và với tâm thành kính tín Tam Bảo, để cầu phúc lành cho gia đình và làm lợi ích cho vong linh, nên con xin phát nguyện cúng dường Tam Bảo về chùa Ba Vàng, phường Quang Trung, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh
– Con xin phát nguyện cúng dường Tam Bảo với số tịnh tài là… để hồi hướng phúc báu đến cho chư Thiên, chư Thần Linh có duyên với gia đình con.
– Con xin phát nguyện cúng dường Tam Bảo với số tịnh tài là… để hồi hướng phúc báu đến cho chư vị vong linh mà con đã thỉnh mời.
(Chủ sám đọc tiếp)
Nguyện các vong linh được nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho vong linh của chư Tăng chùa Ba Vàng, vân tập về pháp hội đàn tràng, nghe kinh thính Pháp, (nếu cúng thực thì đọc: thọ tài ẩm thực hiến cúng của chúng con.)
Giờ này chúng con xin được tác lễ tu tập.
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát! (1 chuông. 1 lễ)
3. Tán Lễ
(Quỳ hoặc đứng; pháp khí: khánh)
“Bồ Tát Phổ Hiền
Cưỡi voi sáu ngà
Voi Pháp Lục độ
Vào trong cuộc đời
Lợi ích tha nhân
Bố thí, trì giới
Tinh tấn, nhẫn nhục
Thiền định, trí tuệ
Thực hành mười hạnh
Một là kính lễ chư Phật
Hai là xưng tán Như Lai
Ba là rộng tu cúng dường
Bốn là sám hối nghiệp chướng
Năm là tùy hỷ công đức
Sáu là thỉnh Phật chuyển Pháp
Bảy là thỉnh Phật trụ thế
Tám là thường theo học Phật
Chín là hằng thuận chúng sinh
Mười là hồi hướng khắp tất cả”. (1 chuông)
4. Đảnh Lễ
(Quỳ hoặc đứng; pháp khí: khánh)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Kính lễ chư Phật”. Đối với chư Phật Thế Tôn nhiều như vi trần trong tất cả cõi Phật ở khắp mười phương ba đời, tận cùng hư không pháp giới, tôi nhờ vào sức hạnh nguyện Phổ Hiền, tin hiểu sâu xa, thấy chư Phật như đều đang ở trước mắt; tôi sẽ đem ba nghiệp thân miệng ý hoàn toàn thanh tịnh, thường cung kính lễ bái. Nơi chỗ ở của mỗi đức Phật đều hóa hiện vô số cõi Phật không thể nói hết, trong đó lại hóa hiện số thân tôi nhiều như vi trần; mỗi thân đó tôi đều kính lễ khắp các đức Phật nhiều như vi trần trong khắp các cõi Phật không thể nói hết. Khi nào cõi hư không hết thì hạnh kính lễ của tôi mới chấm dứt. Nhưng vì cõi hư không không bao giờ hết, nên sự kính lễ của tôi cũng không bao giờ chấm dứt. Cũng như vậy, cho đến khi nào cõi chúng sinh hết, nghiệp của chúng sinh hết, phiền não của chúng sinh hết, thì hạnh kính lễ của tôi mới chấm dứt; nhưng cõi chúng sinh, nghiệp chúng sinh và phiền não chúng sinh không bao giờ hết, cho nên hạnh kính lễ của tôi cũng không bao giờ chấm dứt. Niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Khen ngợi Như Lai”. Trong mỗi một vi trần ở tất cả quốc độ trong khắp mười phương ba đời, tận cùng hư không pháp giới, đều có vô số chư Phật nhiều như vi trần trong tất cả thế gian, nơi chỗ ở của mỗi đức Phật đều có vô số Bồ Tát tụ hội vây quanh, tôi sẽ đem hết những kiến giải sâu xa hiện có, trước mỗi vị tôi đều dùng cái lưỡi vi diệu hơn cả thiên nữ Biện Tài, mỗi cái lưỡi đều phát ra biển âm thanh vô tận, mỗi âm thanh lại phát ra tất cả biển ngôn từ, để xưng dương tán thán tất cả biển công đức của Như Lai, trùm khắp tận cùng pháp giới, nối tiếp mãi cho đến tận cùng đời vị lai, không bao giờ gián đoạn. Cứ như thế, cho đến khi nào cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, thì hạnh khen ngợi của tôi mới chấm dứt. Nhưng vì cõi hư không, cõi chúng sinh, nghiệp chúng sinh, và phiền não chúng sinh không bao giờ hết, cho nên hạnh khen ngợi của tôi cũng không bao giờ chấm dứt. Niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Cúng dường rộng khắp”. Trong tất cả các cõi Phật ở khắp mười phương ba đời, cùng tận hư không pháp giới, có bao nhiêu số vi trần cực nhỏ, trong mỗi vi trần đó lại có chư Phật nhiều như số vi trần trong tất cả thế giới, nơi chỗ ở của mỗi đức Phật đều có vô số Bồ Tát tụ hội vây quanh, tôi nhờ vào sức hạnh nguyện Phổ Hiền, phát khởi lòng tin hiểu sâu xa, thấy chư Phật như hiện đang trước mặt, đem hết những phẩm vật cúng dường thượng diệu để cúng dường chư Phật. Các phẩm vật như mây hoa, mây tràng hoa, mây âm nhạc cõi trời, mây tàn lọng cõi trời, mây y phục cõi trời, các đám mây trên đây đều lớn như núi Tu Di; lại có nhiều loại hương thơm cõi trời như hương xoa, hương đốt, hương bột; lại thắp nhiều thứ đèn như đèn mỡ, đèn dầu, các thứ đèn dầu thơm, mỗi tim đèn đều lớn như núi Tu Di, dầu trong mỗi cây đèn đều nhiều như nước trong biển lớn; tôi thường đem các phẩm vật như trên để cúng dường. Này thiện nam tử! Trong các thứ cúng dường thì “cúng dường Pháp” là hơn hết; như: nói việc tu hành là cúng dường, làm lợi ích cho chúng sinh là cúng dường, nhiếp thọ chúng sinh là cúng dường, chịu đau khổ thay cho chúng sinh là cúng dường, siêng tu dưỡng căn lành là cúng dường, không bỏ sự nghiệp Bồ Tát là cúng dường, không xa rời tâm Bồ Đề là cúng dường. Này thiện nam tử! Nếu đem vô lượng công đức của sự cúng dường trên kia mà so sánh với chỉ một niệm công đức của sự cúng dường Pháp này thì không bằng một phần trăm, không bằng một phần ngàn, một phần trăm ngàn câu-chi-na-do-tha, một phần ca-la, một phần toán, một phần số, một phần dụ, cũng không bằng một phần ưu-ba-ni-sa-đà. Vì sao thế? Vì các đức Như Lai rất tôn trọng chính Pháp. Nếu y theo giáo Pháp mà tu hành thì sẽ sinh ra các đức Phật. Nếu chư Bồ Tát thực hành các cách cúng dường Pháp thì sẽ thành tựu được công đức cúng dường Như Lai. Tu hành như thế mới thật là cúng dường chân chính, và đó cũng là thứ cúng dường rộng lớn và thù thắng hơn hết. Khi nào cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, thì hạnh cúng dường của tôi mới chấm dứt; nhưng cõi hư không, cõi chúng sinh, nghiệp chúng sinh, và phiền não chúng sinh không bao giờ hết, cho nên hạnh cúng dường của tôi cũng không bao giờ chấm dứt. Niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Sám hối nghiệp chướng”. Bồ Tát tự nghĩ: Tôi từ vô thỉ kiếp trong quá khứ, do tham sân si nên thân miệng ý đã tạo ra vô lượng vô biên nghiệp ác. Nếu những nghiệp ác này mà có hình tướng thì khắp cõi hư không cũng không thể chứa hết được. Hôm nay, đối trước tất cả chư Phật và chúng Bồ Tát ở các cõi nước nhiều như vi trần trong khắp pháp giới, tôi xin đem ba nghiệp thanh tịnh thành tâm sám hối, sau này thề không tái phạm, mà luôn luôn an trụ trong công đức của giới Pháp thanh tịnh. Sám hối như thế, khi nào cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, thì hạnh sám hối của tôi mới chấm dứt; nhưng cõi hư không, cõi chúng sinh, nghiệp chúng sinh, và phiền não chúng sinh không bao giờ hết, cho nên hạnh sám hối của tôi cũng không bao giờ chấm dứt. Niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Tùy hỷ công đức”. Chư Phật Như Lai nhiều như vi trần trong tất cả các cõi Phật ở khắp mười phương ba đời, tận cùng hư không pháp giới, từ khi mới phát tâm, vì muốn thành tựu nhất thiết trí, mà các Ngài chuyên cần tu phước, chẳng tiếc thân mạng; trải qua số kiếp như vi trần ở các cõi Phật nhiều không thể nói hết, trong mỗi kiếp ấy các Ngài đều thí xả đầu mắt tay chân như số vi trần ở các cõi Phật nhiều không thể nói hết. Cứ như thế các Ngài chịu cực khổ để làm tất cả những việc khó làm, viên mãn mọi pháp môn giải thoát, chứng nhập các trí địa của Bồ Tát, thành tựu đạo quả Bồ Đề Vô Thượng, cho đến khi nhập Niết Bàn và phân chia xá lợi. Tất cả căn lành ấy của chư Phật, tôi đều xin tùy hỷ. Chẳng những thế, đối với tất cả chúng sinh trong bốn loài, sáu nẻo ở khắp cả mười phương thế giới, nếu họ có công đức, dù chỉ nhỏ như hạt bụi, tôi cũng đều tùy hỷ. Tất cả các bậc hữu học và vô học trong hàng Thanh Văn, Phật Bích Chi, có bao nhiêu công đức tôi đều xin tùy hỷ. Tất cả chư vị Bồ Tát tu hành siêng năng khó nhọc, từng làm vô lượng việc khó làm, quyết chí cầu đạo Bồ Đề Vô Thượng, tích tụ công đức rộng lớn, tôi đều xin tùy hỷ. Cứ tùy hỷ như thế đó, dù cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, nhưng hạnh tùy hỷ của tôi vẫn không chấm dứt; niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Thỉnh Phật thuyết Pháp”. Trong số vi trần ở tất cả các cõi Phật khắp mười phương ba đời, tận cùng hư không pháp giới, mỗi vi trần đều có các cõi Phật rộng lớn nhiều không thể nói hết, trong mỗi cõi Phật đó, mỗi niệm mỗi niệm đều có chư Phật thành Đẳng Chánh Giác nhiều như số vi trần ở các cõi Phật không thể nói hết, với chúng Bồ Tát đông như biển nhóm họp vây quanh; đối trước chư Phật nhiều như thế, tôi xin đem ba nghiệp thân miệng ý, dùng mọi phương tiện, ân cần thỉnh cầu chư Phật tuyên thuyết chính Pháp nhiệm mầu. Cứ thỉnh cầu như thế đó, dù cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, nhưng hạnh thỉnh cầu tất cả chư Phật thuyết Pháp của tôi không bao giờ chấm dứt; niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Thỉnh Phật thường trụ ở đời”. Có bao nhiêu chư Phật Như Lai nhiều như số vi trần trong tất cả cõi Phật ở mười phương ba đời, tận cùng hư không pháp giới, sắp thị hiện nhập Niết Bàn, và các bậc hữu học, vô học trong hàng Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ Tát, cho đến tất cả các bậc thiện tri thức, tôi đều thỉnh cầu đừng nhập Niết Bàn, xin hãy trụ thế trải qua số kiếp nhiều như vi trần tại tất cả các cõi Phật, để làm lợi lạc cho chúng sinh. Tôi cứ thỉnh cầu như thế, dù cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, nhưng hạnh thỉnh Phật thường trụ ở đời của tôi không bao giờ chấm dứt; niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Tinh tấn tu học theo Phật”. Như đức Phật Tì Lô Giá Na ở thế giới Ta Bà này, từ khi mới phát tâm đã tinh tấn không lùi, từng đem vô số thân mạng thực hành hạnh bố thí; từng lột da làm giấy, chẻ xương làm bút, chích máu làm mực, để biên chép kinh điển, chất cao như núi Tu Di. Vì tôn trọng chính Pháp mà thân mạng cũng còn không tiếc, huống chi là ngôi vua, cùng những thứ tùy thuộc khác như cung điện, vườn rừng, hay thành ấp, xóm làng! Đã thế, Ngài còn chịu đựng khó nhọc để làm những việc khó làm, cho đến thành đạo ở cội cây Bồ Đề, thị hiện nhiều thứ thần thông, nhiều sự biến hóa, nhiều thân Phật, ở nhiều chúng hội như ở đạo tràng của chúng hội gồm tất cả chư vị Bồ Tát lớn, hoặc ở đạo tràng của chúng hội gồm hàng Thanh Văn và Duyên Giác, hoặc ở đạo tràng của chúng hội gồm Chuyển Luân Thánh Vương, các tiểu vương và quyến thuộc, hoặc ở đạo tràng của chúng hội gồm Sát Đế Lợi, Bà La Môn, trưởng giả và cư sĩ, cho đến ở đạo tràng của chúng hội gồm tám bộ chúng, người và chẳng phải người, vân vân. Ở nơi nhiều chúng hội như thế, đức Phật dùng âm thanh viên mãn như sấm vang, tùy theo chúng sinh vui thích pháp gì, Ngài đều làm cho họ đều được thành thục, cho đến khi Ngài thị hiện nhập Niết Bàn. Ở tất cả những đạo tràng như thế, tôi đều xin theo Phật tu học. Trước đức Thế Tôn Tì Lô Giá Na hôm nay như vậy, mà trước tất cả các đức Như Lai nhiều như số vi trần trong tất cả các cõi Phật ở khắp mười phương ba đời, tận cùng hư không pháp giới cũng đều như vậy, trong mỗi niệm tôi đều xin theo chư Phật tu học; dù cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, nhưng hạnh tinh tấn tu học theo Phật của tôi không bao giờ chấm dứt; niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông, 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Hằng thuận chúng sinh”. Trong tất cả các cõi ở khắp mười phương, tận cùng hư không pháp giới, có các loài chúng sinh sai khác nhau như noãn sinh, thai sinh, thấp sinh, và hóa sinh; hoặc có các loài nương nơi đất nước gió lửa mà sinh sống, hoặc có các loài nương nơi hư không và cây cỏ mà sinh sống; rất nhiều chủng loại, rất nhiều sắc thân, rất nhiều hình trạng, rất nhiều tướng mạo, rất nhiều thọ lượng, rất nhiều tộc loại, rất nhiều danh hiệu, rất nhiều tâm tính, rất nhiều tri kiến, rất nhiều ham thích, rất nhiều tư tưởng, rất nhiều oai nghi, rất nhiều thứ y phục, rất nhiều thức ăn uống; cư trú ở rất nhiều xóm làng, thành ấp, cung điện, cho đến tám bộ chúng, người và chẳng phải người; hoặc không có chân, hoặc có hai chân, bốn chân, nhiều chân; có hình sắc hay không có hình sắc, có tư tưởng hay không có tư tưởng, chẳng phải có tư tưởng hay chẳng phải không có tư tưởng; đối với tất cả các loài khác nhau như thế tôi đều uyển chuyển tùy thuận để phụng sự và cung dưỡng, như kính cha mẹ, như thờ Sư trưởng, cho đến các bậc A La Hán hay các đức Như Lai, không có gì khác biệt. Đối với người bệnh tôi sẽ là lương y, người bị lạc lối tôi sẽ chỉ cho con đường ngay chính, ở trong đêm tối tôi sẽ là ánh sáng, người nghèo khổ tôi sẽ giúp cho được của báu. Bồ Tát làm lợi ích cho chúng sinh một cách bình đẳng như thế đó. Vì sao? Vì Bồ Tát nếu tùy thuận chúng sinh thì tức là tùy thuận cúng dường chư Phật, nếu tôn trọng và phụng sự chúng sinh thì tức là tôn trọng và phụng sự chư Phật, nếu làm cho chúng sinh hoan hỉ tức là làm cho chư Phật hoan hỉ. Vì sao? Vì chư Phật lấy tâm đại bi làm thể tánh, bởi có chúng sinh mà phát khởi tâm đại bi, bởi có tâm đại bi mà phát sinh tâm Bồ Đề, bởi có tâm Bồ Đề mà thành bậc Đẳng Chánh Giác. Ví như giữa vùng sa mạc mênh mông có một cây đại thọ, nếu rễ hút được nước thì cành lá hoa trái sẽ tươi tốt sum sê. Cây Bồ Đề ở trong biển sinh tử mênh mông cũng giống như vậy. Tất cả chúng sinh là rễ của cây; chư Phật và chư Bồ Tát là hoa trái của cây. Lấy nước đại bi làm lợi ích cho chúng sinh thì sẽ thành tựu được hoa trái trí tuệ của chư Phật và Bồ Tát. Vì sao? Vì Bồ Tát dùng nước đại bi làm lợi ích cho chúng sinh thì sẽ thành tựu quả vị Bồ Đề Vô Thượng. Bởi vậy, Bồ Đề là thuộc về chúng sinh. Nếu không có chúng sinh thì tất cả Bồ Tát đều không thể thành tựu quả vị Bồ Đề Vô Thượng. Này thiện nam tử! Về ý nghĩa của hạnh “Hằng thuận chúng sinh” này, ông nên hiểu như vầy: Đem tâm bình đẳng đối với chúng sinh thì thành tựu được tâm đại bi một cách viên mãn; đem tâm đại bi tùy thuận chúng sinh thì thành tựu được công đức cúng dường chư Phật. Cứ như thế đó mà Bồ Tát tùy thuận chúng sinh, dù cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, nhưng hạnh tùy thuận của tôi không bao giờ chấm dứt; niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông, 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ hạnh nguyện: “Hồi hướng đến khắp tất cả”. Từ hạnh nguyện đầu tiên là “kính lễ chư Phật”, cho đến hạnh nguyện thứ chín là “tùy thuận chúng sinh”, có được bao nhiêu công đức, thảy đều đem hồi hướng cho tất cả chúng sinh trong khắp cõi hư không pháp giới. Xin nguyện cho chúng sinh thường được an vui, không bị các bệnh khổ; muốn làm việc ác thì không thành, làm việc thiện thì thành tựu nhanh chóng; đóng chặt tất cả các cánh cửa đi vào nẻo ác, mở bày con đường chân chính dẫn đến trời, người và Niết Bàn. Nếu các chúng sinh vì chứa nhiều nghiệp ác nên phải chiêu cảm quả báo đau khổ nặng nề, tôi đều xin chịu thay, khiến cho họ đều được giải thoát, cho đến lúc cuối cùng thành tựu đạo quả Bồ Đề Vô Thượng. Cứ như thế Bồ Tát tu hạnh hồi hướng, dù cõi hư không hết, cõi chúng sinh hết, nghiệp chúng sinh hết, phiền não chúng sinh hết, nhưng hạnh hồi hướng của tôi không bao giờ chấm dứt; niệm niệm nối nhau không gián đoạn, ba nghiệp thân miệng ý không nhàm chán mệt mỏi.
Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (1 chuông, 1 lễ)
Đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm Kinh Phổ Hiền Bồ Tát Hạnh Nguyện Phẩm dạy rằng: Người đọc tụng mười hạnh nguyện này, nếu đem thực hành trong thế gian, sẽ không bị chướng ngại, như mặt trăng ra khỏi đám mây mù, được chư Phật và Bồ Tát khen ngợi, tất cả trời người đều nên kính lễ, tất cả chúng sinh đều nên cúng dường. Người thiện nam ấy sẽ có được thân người với đầy đủ công đức của Bồ Tát Phổ Hiền, và chẳng bao lâu sẽ đồng như Bồ Tát Phổ Hiền, nhanh chóng thành tựu sắc thân vi diệu, đầy đủ ba mươi hai tướng đại trượng phu. Nếu người ấy sinh trong cõi Người hoặc cõi Trời, sẽ ở vào dòng tộc cao quý nhất, có thể phá trừ tất cả việc ác, xa lánh tất cả bạn ác, chế ngự tất cả ngoại đạo, giải thoát tất cả phiền não, như sư tử chúa xua đuổi muôn thú. Người ấy sẽ thọ nhận tất cả sự cúng dường của chúng sinh.
Chí tâm đảnh lễ Nam mô Đại hạnh Phổ Hiền Bồ Tát. (3 lễ, 3 chuông)
5. Sám Văn Phổ Hiền Hạnh Nguyện
(Quỳ, pháp khí: mõ)
Con kính lạy mười phương chư Phật
Cùng hết thảy Bồ tát Thánh Tăng
Hôm nay Tăng – Tín thập phương
Cùng nhau hướng đến Phổ Hiền Đản Sinh.
Sức oai thần thâm sâu rộng lớn
Hạnh nguyện tròn, đức cả cao xa
Ngài bậc Bồ tát Ma ha
Nguyện sâu kiên cố, chí tu đức dày
Con nay kính tưởng niệm Ngài
Tán dương công đức Phổ Hiền nguyện vương. (1 chuông)
Trong bao nhiêu mười phương cõi nước,
Cả ba đời các đức Pháp vương,
Con dùng ba nghiệp tịnh thanh
Khắp lễ tất cả mười phương vẹn tuyền.
Sức oai thần Phổ Hiền hạnh nguyện,
Trước Như Lai khắp hiện tự thân,
Mỗi thân lại hiện trần thân,
Thân thân lễ khắp sát trần Thế Tôn. (1 chuông)
Trong một trần có trần số Phật,
Ðều ở trong hội bực Thượng Nhân,
Khắp cùng pháp giới mảy trần,
Sâu tin chư Phật đều thường đầy trong.
Biển âm thanh đều dùng trọn vận,
Diệu ngôn từ vô tận khắp vang,
Vị lai cả kiếp thảy toàn,
Ngợi khen Phật đức biển ngàn rất sâu
Tràng hoa đẹp rất xinh thơm ngát,
Cùng hương xoa, kỹ nhạc, lọng tàn,
Như kia đồ tốt trang hoàng,
Cúng dường chư Phật con toàn kính dâng. (1 chuông)
Y tối thắng cùng hương tối thắng,
Với đuốc đèn, hương phấn, hương xông,
Ðều nhiều như Diệu Cao phong,
Cúng dường chư Phật con đồng dâng lên.
Tâm thắng giải mông mênh con dụng,
Phật ba đời thảy cũng tin kiên,
Ðều nương hạnh nguyện Phổ Hiền,
Cúng dường chư Phật khắp miền mười phương. (1 chuông)
Các tội ác xưa con lầm lỡ,
Do tham sân muôn thuở xui nên,
Từ thân miệng ý sinh lên,
Nay con cả thảy đều bền sám luôn.
Các chúng sanh khắp mười phương cõi,
Bậc nhị thừa, Hữu học cùng Vô,
Như Lai Bồ Tát vẹn tuyền,
Có bao công đức con nguyền vui ưa. (1 chuông)
Thế gian Ðăng trong mười phương nước,
Lúc tối sơ thành tựu Bồ đề,
Nay con đều thỉnh một bề,
Giảng truyền pháp diệu vỗ về quần sanh.
Các đức Phật muốn toan nhập diệt,
Con chí thành mải miết ân cần:
Cúi mong ở mãi kiếp trần,
Làm cho lợi lạc khắp quần sinh linh. (1 chuông)
Bao nhiêu phước cúng dường, lễ, tán,
Thỉnh ở đời cùng giảng pháp luân,
Vui theo, sám hối thiện căn,
Hồi sinh, hướng Phật, cao thăng Bồ đề.
Con nguyện đem đức dày thắng lợi,
Hồi hướng chơn pháp giới tối cao,
Tánh, tướng Tam Bảo thế nào,
Hải Ấn Tam Muội dung vào tục, chơn. (1 chuông)
Biển công đức không lường như thế,
Nay con đều đem để hồi về:
Dưới cho muôn loại nương kề,
Cùng con đồng chứng Bồ đề đạo chơn.
Bao nhiêu chúng nơi thân, khẩu, ý,
Lòng mê lầm móng nghĩ sân, si,
Chê bai chánh pháp Mâu Ni,
Thân tâm phạm quấy kể gì phải chăng. (1 chuông)
Như trên nghiệp chướng tội thâm,
Nguyện tiêu diệt hết ác tâm chẳng còn.
Trí huệ khắp đầy tròn pháp giới,
Ðộ chúng sanh chẳng ngại gian lao,
Hư không thế giới dẫu hao,
Chúng sanh, phiền não với nào nghiệp chung.
Nay con hồi hướng rộng ra,
Cũng như bốn pháp vô cùng vô biên. (1 chuông)
Nam mô Ðại Hạnh Phổ Hiền Bồ Tát Ma Ha Tát. (3 lần. 3 chuông)
6. Cúng Thực
(Nếu không cúng thực thì bỏ qua phần này)
a. Văn bạch
(Quỳ, chắp tay)
Nam mô thập phương pháp giới thường trụ Tam Bảo tác đại chứng minh! Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Con/chúng con kính bạch chư Phật, chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh và gia hộ cho con/chúng con. Con/chúng con xin thỉnh chư Thiên, chư Thần Linh ủng hộ cho con/chúng con.
Đệ tử con/chúng con xin được tác lễ cúng dường vật thực:
Thượng: Con/chúng con xin dâng lên cúng dường thập phương chư Phật chứng minh.
Trung: Con/chúng con xin cúng dâng lên chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh.
Hạ: Con/chúng con xin cúng dường cho chư Thiên, chư Thần Linh tại nơi đây.
Sau: Con/chúng con xin được nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho vong linh của chư Tăng chùa Ba Vàng, xin hiến cúng cho tất cả các vong linh mà con/chúng con đã thỉnh mời. Nguyện cho các vong linh được nương sự bố thí trong đàn lễ cúng này của con/chúng con mà được thọ thực no đủ.
b. Tụng thần chú cúng thực
(Ngồi, pháp khí: chuông, mõ)
Biến thực chân ngôn: Nam mô tát phạ đát tha, nga đá phả rô chỉ đế, ám tam bạt ra, tam bạt ra hồng. (7 lần. 1 chuông)
Biến thủy chân ngôn: Nam mô tô rô bà ra, đát tha nga đá ra, đát điệt tha, án tô rô tô rô, bát ra tô rô, bát ra tô rô sa bà ha. (7 lần. 1 chuông)
Phổ cúng dường: Án nga nga nẵng tam bà phạ phiệt nhật ra hồng. (7 lần. 3 chuông)
Nguyện cho các vong linh
Được thọ thực no đủ
Nghe kinh giác ngộ Pháp
Sinh lòng kính tín Phật
Nương tựa nơi Tam Bảo
Tu hành cầu thoát khổ
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni!
7. Phát Nguyện Bồ Đề
(Quỳ)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Con/chúng con xin tùy hỷ với công hạnh Bồ Đề:
PHÁT TÂM BỒ ĐỀ
HỘ TRÌ TAM BẢO
CHUYỂN TẢI PHẬT PHÁP
RỘNG KHẮP THẾ GIAN. (3 lần)
Con/chúng con nguyện hồi hướng cho Chính Pháp của Phật được tuyên dương, được hưng thịnh. (1 chuông. 1 lễ)
8. Phục Nguyện
(Quỳ)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Đức Phổ Hiền Bồ Tát, nay con/chúng con xin hồi hướng công đức này, về Vô Thượng Bồ Đề. Đời nào kiếp nào sinh ra con/chúng con cũng gặp được các bậc thiện tri thức, giúp cho thực hành các công hạnh Bồ Đề cho tới ngày thành Phật.
Đệ tử con/chúng con cũng hồi hướng nguyện cầu cho tất cả các chúng chư Thiên, chư Thần Linh, chư vong linh mà đã về đây tham dự pháp hội này, được kết duyên pháp lữ với chúng con, đời đời kiếp kiếp trợ duyên cho nhau tu hành cho tới ngày thành Phật.
Con/chúng con xin hồi hướng công đức và thỉnh nguyện Đức Phổ Hiền Bồ Tát từ bi cứu khổ gia hộ cho con/chúng con được (đọc mong cầu)…
Con/chúng con lại xin hồi hướng và thỉnh nguyện Đức Phổ Hiền Bồ Tát từ bi cứu khổ gia hộ cho tất cả gia đình con/chúng con được đủ duyên giác ngộ Phật Pháp, cùng nhau tinh tấn tu hành theo Chính Pháp của Phật, cho tới ngày liễu thoát luân hồi sinh tử.
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông, 1 lễ)
9. Hồi Hướng
(Đứng)
“Công phu công đức có bao nhiêu,
Con xin lấy đó hồi hướng về,
Nguyện khắp pháp giới các chúng sinh,
Thảy đều thể nhập vô sinh nhẫn. (1 chuông)
Nguyện tiêu ba chướng sạch phiền não,
Nguyện được trí tuệ thật sáng ngời,
Nguyện các tội chướng thảy tiêu trừ,
Đời đời thường hành Bồ Tát đạo. (1 chuông)
Nguyện đem công đức tu hành này,
Chan rải mười phương khắp tất cả,
Hết thảy chúng con cùng các loài,
Đồng được lên ngôi Vô Thượng giác”. (1 chuông)
10. Tam Quy
(Quỳ hoặc đứng; pháp khí: khánh)
Tự quy y Phật, xin nguyện chúng sinh hiểu rõ đạo lớn, phát tâm Bồ Đề. (1 chuông, 1 lễ)
Tự quy y Pháp, xin nguyện chúng sinh vào sâu kinh tạng, trí tuệ như biển.(1 chuông, 1 lễ)
Tự quy y Tăng, xin nguyện chúng sinh thống lý đại chúng, hết thảy không ngại. (3 chuông, 1 lễ)
Tham khảo
- https://chuabavang.com/nghi-thuc-tu-tap-ky-niem-ngay-bo-tat-pho-hien-dan-sinh-via-duc-pho-hien-ngay-21-2-am-lich-d3488.html
- http://chuathien.vn/tl13/233/2527/Ky-niem-ngay-via-Duc-Bo-tat-Pho-Hien-2102AL
