Giới thiệu chung
Dấu ấn lịch sử về Thần vệ quốc Hoàng Bảy, điểm du lịch tâm linh hấp dẫn mọi du khách.
Khu di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Bảo Hà tọa lạc dưới chân đồi Cấm, bên tả ngạn sông Hồng thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Đền thờ Thần Vệ Quốc Hoàng Bảy – là danh tướng thứ bẩy họ Nguyễn đã có công lớn trong việc chiêu mộ và chỉ huy quân sỹ cùng nhân dân chống giặc ngoại xâm bảo vệ miền biên cương của Tổ quốc. Với những công lao trong lịch sử trấn ải vùng Tây Bắc, Ông đã trở thành nhân vật huyền thoại được lớp lớp thế hệ con cháu ngưỡng vọng và thờ phụng.
Lược sử
Theo tài liệu chính thống: Vào cuối thời Lê, niên hiệu Cảnh hưng (1740-1786) khắp vùng Quy Hóa nhất là Châu Thủy Vĩ, Châu Văn Bàn luôn bị giặc cướp vùng Vân Nam tràn sang quấy nhiễu, khắp vùng loạn lạc, dân cư điêu tàn, ruộng đồng bỏ hoang, đồng bào các dân tộc vô cùng cực khổ lầm than. Tướng giặc ở Vân là Châu Tỉn Toòng nhân cơ hội cho quân đánh phá Châu Thủy Vĩ chiếm Trấn Văn Bàn.
Trước tình hình giặc quấy đảo, xâm chiếm biên cương, triều đình dù quan liêu rệu rã cũng không thể ngồi yên, nhà Lê đã cử viên tướng thứ 7 họ Nguyễn lên trấn thủ vùng Quy Hóa. Đội quân của danh tướng họ Nguyễn tiến dọc theo sông Hồng đánh đuổi giặc cỏ giải phóng được Khảu Bàn (là xã Bảo Hà ngày nay) và xây dựng Bảo Hà thành căn cứ lớn. Tại đây ông cho tập hợp các thổ ty, tù trưởng và chiêu mộ binh lính là người dân tộc địa phương, ngày đêm luyện tập binh sĩ chờ thời cơ tiến đánh Lào Cai. Sau đó khi quân sỹ và hậu cứ vững chắc ông thống lĩnh quân thủy và quân bộ tiến đánh và giải phóng Lào Cai cùng các châu thuộc vùng Quy Hóa, nhân dân vô cùng phấn khởi.
Sau khi đánh đuổi bọn giặc cỏ hung hăng, ông Hoàng Bảy huy động dân binh, chiêu dụ các Thủ hào địa phương tổ chức đón người Dao, người Thổ và đặc biệt là người Nùng áo xanh về lập làng, khẩn điền, củng cố lại tuyến phòng thủ và xây dựng kiên cố thêm các thành trì.
Với âm mưu chiếm Lào Cai, giặc phương Bắc thường xuyên đưa quân tiến đánh các khu vực biên giới, nhưng dưới tài thao lược và lòng dạ bao dung của ông cùng nhân dân các dân tộc trong vùng đã kiên cường bảo vệ vững chắc miền biên ải. Sau đó quân giặc cướp phương Bắc do tướng giặc là Tả Tủ Vàng Pẹt lại đưa quân sang xâm lược bờ cõi nước ta, ông Hoàng Bảy lại một lần nữa dẫn quân lên tham chiến, nhưng trong trận chiến không cân sức, ông đã anh dũng hi sinh. Xác ông trôi đến Bảo Hà thì dạt vào bờ, trời quang mây tạnh.
Nhân dân địa phương đưa xác ông lên chôn cất trên sườn đồi Cấm với niềm thương xót, ngậm ngùi. Ông Lự Văn Cù người dân tộc Tày đã lập một miếu nhỏ để nhân dân quanh năm dâng hương tưởng nhớ đến công lao đánh giặc giữ nước của ông. Sau đó, triều Nguyễn đã phong cho ông danh hiệu “Trấn An hiển liệt” và ban sắc phong là “Thần Vệ quốc”. Nhân dân trong vùng đến thắp hương cầu phúc và đã góp công xây dựng một ngôi đền nhỏ gọi là đền Ông, lâu dần khách thập phương quen gọi là Đền Bảo Hà.
Thờ phụng
Đền Bảo Hà là nơi thờ chính của danh tướng Hoàng Bảy, người thủ lĩnh vùng sơn cước mưu lược, tài tình trong điều binh khiển tướng… Ông đi vào thế giới tâm linh như một huyền thoại và hình tượng “Thần Vệ quốc Hoàng Bảy” đã lan tỏa tới toàn thể cộng đồng nhân dân các dân tộc trên mọi miền đất nước. Từ một am miếu nhỏ dần dần trở thành một ngôi đền khang trang có phong cảnh “trên bến dưới thuyền”, uy nghi vững trãi tồn tại qua thời gian với biết bao thăng trầm lịch sử.
Sự kiện – thành tựu
Đền Bảo Hà mang những giá trị to lớn về lịch sử và văn hóa. Năm 1997, Đền Bảo Hà được Bộ Văn Hóa, Thể thao & Du lịch cấp bằng công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia. Hàng năm, lễ hội Đền Bảo Hà (cũng chính là ngày giỗ/ kỵ nhật/ khánh tiệc của Ông Hoàng Bảy) được long trọng tổ chức vào ngày 17/7 âm lịch, thu hút đông đảo nhân dân trong vùng cũng như du khách thập phương đến dâng hương. Lễ hội được tổ chức đáp ứng nguyện vọng hoạt động tín ngưỡng tâm linh của nhân dân, đồng thời tưởng nhớ công lao to lớn của danh tướng Hoàng Bảy – người thủ lĩnh mưu lược tài ba.
Kiến trúc đền
Không chỉ có giá trị về ý nghĩa lịch sử, tâm linh, cho đến nay kiến trúc nguyên thủy của đền vẫn được giữ lại gần như toàn bộ, nó thể hiện sự uy nghi và trang nghiêm nhưng không quá cầu kỳ, gồm: cổng tam quan, sân đền, nhà khách, phủ chúa Sơn Trang, Tòa đại bái, Cung cấm, Cung nhị, Cung cộng đồng.
Trong các cung thờ chính của đền có các pho tượng: Đức Thánh Trần, Đức Vua Cha, Quan Tuần Tranh, ông Hoàng Bảy, ông Hoàng Đông, quan Bơ phủ, Mẫu Nhị, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thủy Tiên, Thiên Phúc Thiên Nhãn.
Kinh nghiệm đi đền Bảo Hà
Nên đi Đền Ông Bảy Bảo Hà khi nào?
Hội chính của đền được tổ chức đúng vào ngày 17 tháng 7 theo âm lịch hàng năm, cũng chính là ngày giỗ, khánh tiệc của tướng Hoàng Bảy. Lễ hội có các phần như lễ rước kiệu, lễ tế thần, dâng hương và nhiều hoạt động văn hóa – thể thao thú vị khác. Không chỉ những ngày lễ mà ngay cả ngày thường nơi đây vẫn đón tiếp hàng trăm lượt khách viếng thăm để thắp hương tưởng niệm hay để cầu bình, cầu an, cầu tài lộc.
Sắm lễ vật gì khi cúng đền Bảo Hà
Tương tự như sắm lễ đầu năm đi chùa, các bạn có thể mang lễ mặn như xôi, gà trống nguyên con… để đến lễ ông Hoàng Bảy. Lễ chay sẽ bao gồm: bia, rượu, nước khoáng, nước ngọt, trầu cau; vàng bốn phủ, vàng tím mỗi loại 1000… ngoài ra các bạn có điều kiện có thể sắm ngựa tím cùng áo, quần, mũ, hia…
Trang phục khi đến đền Bảo Hà
Khi đi lễ đền Bảo Hà các bạn cần lưu ý lựa chọn trang phục phù hợp với không khí trang nghiêm nơi đây. Nam giới không nên mặc trang phục ở nhà, quần quá ngắn… Nữ giới tránh các loại trang phục hở hang, hay quá diêm dúa, cầu kỳ không cần thiết. Các loại trang phục nhã nhặn, lịch sự quần dài áo có tay là phù hợp nhất khi đến với nơi đây.
Đến ông hoàng bảy cầu gì?
Thường khi đi lễ đền ông hoàng bảy đa phần thường cầu may, cầu mát nhưng nhiều năm trở lại đây người ta truyền tai nhau về sự linh thiêng của ông khi xin lô, đề… không biết linh thiêng thế nào nhưng nhiều người đã quay lại đền tạ lễ.
Lưu ý: Lễ vật dâng ông Hoàng Bảy, không nhất thiết phải dâng Ông 12 tiên nàng. Lễ dâng ông có thể ít hoặc nhiều nhưng chủ yếu tâm bạn phải sáng mới là điều cần thiết nhất.
Một số địa điểm du lịch hấp dẫn gần đền Bảo Hà
Ngôi đền cách thành phố Lào Cai 60km và cách ga xe lửa Bảo Hà 900m, hiện đã được tu sửa để thuận tiện cho du khách hành hương. Phong cảnh nơi đây vô cùng thơ mộng, bình yên, rừng núi bao quanh xanh một màu.
Khi đến lễ tại đền Bảo Hà các bạn có thể tranh thủ kết hợp du lịch Lào Cai, ghé thăm phố núi Sapa mù sương đượm hồn cảnh sắc đặc trưng vùng Tây Bắc. Các bạn có thể ghé Saomaifly để tìm hiểu về các tour tham quan quanh đây. Một số điểm có thể du lịch kết hợp đó là: chợ phiên Bắc Hà, thị trấn Sapa, đèo Ô Quy Hồ…
Tham Khảo
- Đền Bảo Hà. https://laocaitourism.vn/vi/denbaoha
- Đền Bảo Hà Lào Cai, điểm đến tâm linh. https://baotintuc.vn/du-lich/den-bao-ha-lao-cai-diem-den-tam-linh-20120202093130380.htm
- Đền ông Hoàng Bảy, điểm đến linh thiêng bạn cần ghé qua khi đến Sapa. https://saomaifly.com/den-ong-hoang-bay-diem-den-linh-thieng-ban-can-ghe-qua-khi-den-sapa
