Ông Hoàng Mười

Ông Hoàng Mười là ai?

Ông Hoàng Mười hay còn gọi là Ông Mười Nghệ An là một vị quan nổi tiếng và có công lớn với đất nước. Ông là con của Vua Cha Bát Hải Động Đình, vốn là thiên quan trên Đế Đình, thần tiên trong chốn Đào Nguyên. Theo lệnh ông giáng trần để giúp dân phù đời.

Thần tích Ông Hoàng Mười

Theo truyền thuyết, Ông Hoàng Mười là con thứ mười của Vua cha Bát Hải Động Đình. Theo lệnh, Ông giáng trần để giúp dân phù đời.

Về thân thế của Ông khi hạ phàm, thì có rất nhiều dị bản. Theo như ở vùng Nghệ Tĩnh thì ông được coi là Lê Khôi (?-1446), vị tướng tài, cháu ruột và là người theo Lê Lợi chinh chiến trong mười năm kháng chiến chống quân Minh. Vì thế, ông Hoàng Mười còn được nhân dân xứ Nghệ tôn vinh là “Ðức Thánh Minh”, là một vị quan nằm trong hệ thống điện thần thờ Mẫu Tứ Phủ ở Việt Nam. Nơi nào có điện thờ Mẫu là nơi đó có tượng hoặc bàn thờ Ông Hoàng Mười.

Nhưng, sự tích được lưu truyền nhiều nhất có lẽ là câu chuyện: Ông Mười giáng sinh thành Nguyễn Xí (1396 – 1465), một tướng giỏi dưới đời vua Lê Thái Tổ, có công giúp vua dẹp giặc Minh, sau được giao cho trấn giữ đất Nghệ An, Hà Tĩnh (cũng chính là nơi quê nhà). Tại đây, ông luôn một lòng chăm lo đến đời sống của nhân dân. Chuyện kể rằng, có một lần xảy ra cơn cuồng phong làm đổ hết nhà cửa, ông liền sai quân lên rừng đốn gỗ về làm nhà cho dân, rồi mở kho lương cứu tế. Trong một lần đi thuyền trên sông, đến đoạn chân núi Hồng Lĩnh, thì lại có đợt phong ba nổi lên, nhấn chìm thuyền của ông và ông đã hóa ngay trên sông Lam. 

Trong khi mọi người đang thương tiếc cử hành tang lễ, thì trời quang đãng, nổi áng mây vàng, bỗng thấy thi thể của ông nổi trên mặt nước nhẹ tựa như không, sắc mặt vẫn hồng hào tươi tắn như người đang nằm ngủ; khi vào đến bờ, đột nhiên đất xung quanh ùn ùn bao bọc, che lấy di quan của ông. Lúc đó trên trời bỗng nổi mây ngũ sắc, kết thành hình xích mã (có bản nói là xích điểu) và có các thiên binh thiên tướng xuống để rước ông về trời.⁽¹⁾

Sau này khi hiển ứng, ông được giao cho trấn thủ đất Nghệ Tĩnh, ngự trong phủ Nghệ An. Nhân dân suy tôn ông là Ông Hoàng Mười (hay còn gọi là Ông Mười Củi) không chỉ vì ông là con trai thứ mười của Vua Cha (như một số sách đã nói) mà còn vì ông là người tài đức vẹn toàn, văn võ song toàn (“mười” mang ý nghĩa tròn đầy, viên mãn). 

Không những ông xông pha chinh chiến nơi trận mạc, mà ông còn là người rất hào hoa phong nhã, giỏi thơ phú văn chương, không chỉ nơi trần thế mà các bạn tiên trên Thiên Giới ai cũng mến phục, các nàng tiên nữ thì thầm thương trộm nhớ. Sau các triều đại đã sắc tặng Ông Mười tất cả là 21 sắc phong (tất cả đều còn lưu giữ trong đền thờ ông). Hiện nay, ngôi mộ của Ông Hoàng Mười nằm trong quần thể di tích của đền. 

Nhận biết người có căn ông Hoàng Mười

Thông thường, những người có căn duyên với ông hoàng Mười đa phần có công danh rất tốt, vì họ có chí tiến thủ, nhưng ẩn ở bên trong lại là cái tâm bình lặng, vì họ thích văn chương và cuộc sống nhẹ nhàng, không thích đấu đá tranh giành, luôn trân trọng những mối quan hệ, biết lắng nghe người khác; có khả năng là người kết nối, như nút thắt hoà giải những mối quan hệ. Vậy nên, nếu để ý kỹ sẽ thấy những người mang căn duyên ông Hoàng Mười một là rất thành công, hoặc là rất vất vả, không có mấy người sống bình bình, lưng chừng ở giữa.

Những người có căn mệnh sẽ nhận ra được thông qua hình dáng, tử vi hoặc tướng số. Cách nhận biết khá đơn giản, thông qua một vài những biểu hiện bên ngoài như:

• Người có căn nam thần, thông thường, họ sở hữu nét mặt tưng bừng, mắt long lanh, hơi dữ tướng, nóng tính, bốc đồng.
• Người có căn mệnh nữ giới biểu hiện rõ sự nóng tính, có phần cương quyết
• Đối với những người có căn thánh sẽ có dáng vẻ phong thái vị thần.
• Ham học hỏi, có chí tiến thủ; thích những điều nhẹ nhàng, văn phong
• Không phải là người thích nổi trội hay khoe mẽ hay trở thành tâm điểm trước đám đông.

Về căn đồng, có nhiều truyền thuyết nói rằng, đây là những người đã nợ tứ phủ và họ cần phải tìm ra trình đồng với mục đích là để mở phủ hầu, người trình đồng tiễn căn đi.

Thời gian khánh tiệc Ông Hoàng Mười

Khánh tiệc Ông Hoàng Mười vào 10/10 âm lịch, là ngày giáng sinh và được coi là ngày tiệc chính của ông. 

Hầu giá Ông Hoàng Mười

Cùng với Ông Hoàng Bảy, Ông Hoàng Mười là một trong số các Ông Hoàng hay về ngự đồng nhất. Theo tín ngưỡng thờ Tứ Phủ, thì Ông Hoàng Mười thuộc Địa phủ, là người có tài về văn chương, thơ ca, điều binh khiển tướng… và lúc chấm đồng cũng thường được các Thanh đồng hầu theo những đặc điểm trên. Những người sát căn ông Mười thì thường hào hoa phong nhã, văn võ song toàn đặc biệt là văn chương rất giỏi.

Khi ngự về đồng, ông thường mặc áo vàng có thêu rồng uốn lượn thành chữ Thọ. Đầu đội khăn xếp thắt lét vàng, kim cài lệch màu vàng kim. Ông ngự về tấu hương rồi khai quang. Sau đó, ông múa cờ chinh chiến, có khi lại ngâm thơ, cũng có lúc ông lại lấy dải lụa vàng như đang cùng người dân kéo lưới trên sông Lam, tượng trưng cho việc kéo tài lộc về cho bản đền. 

Giống như ông Bảy, ông Mười cũng cầm cây hèo cưỡi ngựa đi chấm đồng. Người ta thường lấy đồng tiền 10.000đ giấy có màu đỏ vàng giả làm cờ cài lên đầu ông. Người ta dâng đọi chè xanh, miếng trầu, thuốc lá là những đặc sản quê hương Nghệ An khi ông ngự vui, hò những điệu hò xứ Nghệ mượt mà.

Thờ phụng

Đền Củi (Hà Tĩnh)

Đền Củi (xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân, thành phố Vinh) có tên là Khu Độc linh từ là ngôi đền nổi tiếng thờ Đạo Mẫu Tứ Phủ, vị thần được thờ chính là Ông Hoàng Mười.

Từ quốc lộ 1, men theo chân núi Ngũ Mã khoảng 300m, rồi xuôi theo bờ sông vài chục mét là đến đền Củi. Đây chính là nơi dãy Hồng Lĩnh vươn vào dòng sông Lam. Đền tọa lạc trên núi Khu Độc thuộc Ngũ Mã hướng về phương Bắc, tựa lưng vào núi nhìn xuống sông Lam. Các tòa điện cao dần theo thế núi uy nghiêm, đường bệ dưới bóng nhiều cây cối cổ thụ. Trước đền, sông nước mênh mang tạo nên không gian kiến trúc huyền ảo, linh thiêng. 

Đền Củi được tạo dựng từ thời Lê. Qua vài lần tôn tạo nhưng đền vẫn giữ được nét xưa thần bí, hài hòa với cảnh quan sông núi. Tam quan của đền đặt liền bến sông, cao 2 tầng, đường nét tinh xảo và mềm mại uyển chuyển của đôi rồng chầu mặt trăng. Mặt trước Tam quan có câu đối: 

“Lam giang hiển hách tự thiên thu
Ngũ Mã anh linh chung tú khí”.⁽²⁾

Đền Xuân Am (Nghệ An)

Hằng năm, tại đền Xuân Am có lễ hội rước sắc vào dịp 14/3 và lễ giỗ Ông Hoàng Mười vào dịp 10/10 âm lịch. Đây là lễ hội vượt phạm vi một làng, một vùng, thu hút nhiều du khách trong Nam, ngoài Bắc về. Tại đền có lễ hội rước sắc vào dịp 14/3 và lễ giỗ Ông Hoàng Mười vào dịp 10/10 âm lịch. Đây là lễ hội vượt phạm vi một làng, một vùng, thu hút nhiều du khách trong Nam, ngoài Bắc về tham dự. 

Lễ hội đền Ông Hoàng Mười diễn ra từ mùng 8 đến 10/10 ÂL (chính hội là 10/10), nhưng trước đó, trong suốt tháng 9, tháng 10 âm lịch, trung bình mỗi ngày đền đã đón khoảng hàng trăm lượt du khách về làm lễ. Đông nhất vẫn là khách đến từ các tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Cao Bằng, Lạng Sơn, Ninh Bình… 

Lễ hội đền Ông Hoàng Mười gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ gồm lễ khai quang, lễ rước bài vị, đạo sắc từ làng Xuân Am về đền, lễ yết cáo, lễ đại tế và cuối cùng là lễ tạ. Phần hội gồm các trò chơi dân gian diễn ra trong hai ngày mùng 9 và mùng 10 thu hút nhân dân trong huyện Hưng Nguyên tham gia như giải bóng chuyền các xã, trò chơi nhảy bao bố, kéo co, chọi gà, giao lưu văn nghệ… 

Đền Ông Hoàng Mười cũng là một trong những nơi diễn ra đại lễ cầu siêu cho các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh trong kháng chiến chống quân xâm lược. Cùng với các lễ hội trong tỉnh, lễ hội đền Ông Hoàng Mười có vị thế quan trọng trong đời sống tâm linh của nhân dân, lại nằm ở vị trí có cảnh quan đẹp, vừa trung tâm, vừa gắn với vùng du lịch Lâm Viên, Núi Quyết. Đền Ông Hoàng Mười đã và đang ngày càng thu hút đông đảo nhân dân trong và ngoài tỉnh đến dâng hương, cầu lễ. Với sự ngưỡng mộ của nhân dân đối với quan Hoàng Mười và sự đặc sắc về cảnh quan môi trường, di tích Đền Ông Hoàng Mười cùng với đền Quang Trung, núi Quyết, Phượng Hoàng Trung Đô – đang là điểm đến hấp dẫn trong tour du lịch ven sông Lam của tỉnh Nghệ An.⁽³⁾

Chú thích

1. Nxb Văn hoá – Thông tin (2013), Tín ngưỡng thờ Mẫu và hầu đồng, tr.186.
2. Nxb Văn hoá – Thông tin, sđd, Tín ngưỡng thờ Mẫu và hầu đồng, tr.191.
3. Nxb Văn hoá – Thông tin, sđd, Tín ngưỡng thờ Mẫu và hầu đồng, tr.187.

Tham khảo

1. Fb: https://www.facebook.com/daophatvadaomauvietnam/photos/a.401938399995696/402147423308127
2. truyencotich.vn: https://truyencotich.vn/truyen-dan-gian/su-tich-ong-hoang-muoi.html
3. Nxb Văn hoá – Thông tin (2013), Tín ngưỡng thờ Mẫu và hầu đồng